Notes

1. musical notes:

Opmerking (volgens Horwill):
(AmE) open note = (AmE) whole note= (Ned) hele noot = (BrE) semi-breve
(BrE) open note = een noot die door een open orgelpijp wordt voortgebracht

2. (BrE) fancy dress (party) / (AmE) costume party / (Ned) verkleedpartij

3. filmkeuring / film-ratings
UK film ratings: see British Board of Film Classification (BBFC)
US movie ratings: see Classifications and Rating Administration (CARA) of the Motion Picture Association of America (MPAA)
In Canada kent elke Provincie haar eigen filmkeuringssysteem
Australian movie ratings: see Office of Film and Literature Classification (OFLC)

(Ned.) alle leeftijden met begeleiding (aanbevolen) met begeleiding (verplicht) volwassenen (18)	(BrE) U (= Universal) PG (= Parental Guidance) 18	(AmE) G (= general) PG (= parental guidance) R (= restricted) NC-17 (age 17 and over)

NB. De classificatie M (= mature) is nu (2009) verouderd in BrE, maar wordt nog wel gebruikt in AusE (en NzlE):

4. kaartspelen:
(BrE) chase the lady / (AmE) hearts = Ned. hartenjagen?
(BrE) Demon = (AmE) canfield = Ned. ….?
(BrE) canfield = (AmE) Klondike = Ned. …?

5. dirigent, concertmeester, musici
conductor = (AmE soms:) leader = dirigent
N.B. Deze betekenis wordt niet in de OALD (9th edition, 2015) vermeld.
(BrE) leader = (BrE/AmE) concertmaster (= concertmeester)
N.B. Deze betekenis wordt wel in de OALD (9th edition, 2015) vermeld.
The BBI Combinatory Dictionary of English (3e editie, 2009) geeft de volgende Usage Note:
“The chief of the first violins in an orchestra is called concertmaster in AE and the leader in BE. In AE, leader sometimes means ‘conductor’. ”
principal (= hoofduitvoerende, eerste musicus)
(BrE) deputy principal – (AmE) associate principal, assistant principal

6. (BrE) cinema* / (AmE ook:) (movie) theater/theatre
In de VS is (movie) theater de gangbare term voor ‘bioscoop’.
De “Britse” spelling theatre (in de betekenis van ‘bioscoop’) komt in de VS veel voor, ook in staten als Nebraska en Iowa!
De spelling “theatre” voor een “movie house” (bioscoop) was de Amerikaanse standaardspelling tot midden 20ste eeuw, terwijl nu de gangbare Amerikaanse spelling “theater”is. Zo kan het dus zijn dat in een tegenwoordige beschrijving van de in 1952 opgerichte Amerikaanse bioscoopketen “Douglas Theatre Company”op wikipedia consequent de spelling “theater” wordt gebruikt: “Douglas Theatre Company was once the largest movie theater chain in Nebraska, USA, operating in both Lincoln and Omaha.” (wikipedia link).
Overigens is er geen unanimiteit over de beste spellingsvorm wanneer het gaat om schouwburg = (AmE) theater/theatre. Er zijn Amerikanen die menen dat de spelling “theatre“voor “het theater” als kunstvorm (“the art form”) geldt, en dat voor het gebouw (de schouwburg, het theatergebouw) de spelling “theater” moet worden gebruikt. Op het internet woedt de discussie hierover voort.

De eerste bioscopen in Londen (Engeland) werden ‘cinematographs’ genoemd (zie Muirhead’s London and its Environs, Blue Guides, 1918, pp. 33, 34).
In latere edities (bijv. 1935) heten ze cinemas or picture theatres, (‘the films’, seldom ’the movies’).
En in 1949: Cinemas (popularly known as the ‘Pictures‘ or ‘Films’, but not as the ‘Movies’).
Zie ook Fowler’s Modern English Usage (2004):
“In Britain one goes to the cinema to see a film. in America one goes to the movies or to a theater to see a movie. In Australia and NZ one goes to the pictures or a picture theatre to see a film. These are the dominant forms, but in each English-speaking country other variants are known and often used., esp. the word movie(s). The film industry is commercially called the motion picture industry.”
(BrE) cinema goer = (AmE) theater goer = bioscoopbezoeker
(BrE) double feature = (AmE) double bill = twee films na elkaar

Voorbeelden (AmE) theater = bioscoop:
– They caught a movie in the late afternoon and unwound in the cool dark theater (…) (Steve Martini, Critical Mass, chapter 33)
– (…) she stands there long enough to belt out a scream that will fill movie theaters (…). “(Elmore Leonard, Get Shorty, chapter 4)
– “I think if Lovejoy runs the guy over with his van the audience in the theater would get up and cheer.” (Elmore Leonard, Get Shorty, chapter 20)
– He slipped it into his coat pocket in the dark of the theater watching Mel Gibson. (Elmore Leonard, Freaky Deaky, chapter 24)
– And now she was in a dark movie theater (…). (Elmore Leonard, Freaky Deaky, chapter 24)
– He’d have to go to a shopping mall or a movie theater parking lot (…). (Elmore Leonard, Stick, chapter 6)
– You know any lawyers that see pictures, actually go to a theater and buy a ticket. (Elmore Leonard, Stick, chapter 21)
– That’s what it is, a theater, a movie house.(Elmore Leonard, Out of Sight, chapter 17)

N.B. Theatre (ook met de Britse spelling) heeft in de VS ook de betekenis van ‘schouwburg’ (toneeltheater). Op uithangborden is het verschil tussen ‘bioscoop’en ‘schouwburg’dus soms niet meteen duidelijk, getuige nevenstaande tekst op een schouwburg in Winchester, Virginia (USA):

7. musical instruments

8. fête / fair / carnival

BrE	AmE		Ned.
fair, fun fair*	(also:) carnival		kermis
….	fair (county fair, state fair)		jaarmarkt, beurs, vaak ook een meerdaags evenement, vaak gedurende een week, met rodeo, kermisattracties, markt, miss-verkiezingen, etc, zoals bijv. decounty fair in Douglas, Wyoming
fête, fair (school/village/church fair)	carnival		bazar, braderie

Bijna elke stad en ieder dorp in de VS heeft een  ‘fairgrounds‘ (evenemententerrein)

Voorbeelden (AmE) carnival = kermis:
– The restaurant had a carnival feel to it, with the employes wearing referee-style shirts, suspenders with dozens of buttons pinned on them (…). (Nancy Taylor Rosenberg, Trial by Fire, chapter 9)
– Twenty-odd years ago I got into a taxicab for a ride to the local airport and found that the elderly driver was a former carnival man. I told him I was fascinated with slang (…). Rising to the bait, he gave me a fast backseat tutorial in carnival lingo. (…) Most of the terms were traditional circus and carnival terms, but one was new to me (…). The term was ‘hard flash, used to describe a carnival prize that is so appealing that a person will spend vast sums trying to win it. (Paul Dickson, Slang, 2006, Preface)
– She siad, “You could work in a carnival.” -“I do, “Bryan said. “I guess weights, read fingerprints. Tell fortunes (…). (Elmore Leonard, Split Images, chapter 3)
– They had carnival rides (…) installed on the great lawns for their children’s birthday parties, complete with teams of carnival workers to operate them (…). (Tom Wolfe, Bonfire of the Vanities, chapter 3)
– (…) a carnival fire-swallow might find it useful to keep some fire extinguishers handy. (John D. MacDonald, The Scarlet Ruse, chapter 19)
– I had a carnival trip, Mrs. Holton. (John D. MacDonald, The Girl in the Plain Brown Wrapper, chapter 11)
– I realize what it would feel like to be in a carnival. (John D. MacDonald, The Lonely Silver Rain, chapter 11)

9.  theater-rangen

Historische achtergrond:
In de tijd dat Britse theaters nog een groot aantal loge’s (“boxes“) hadden die vaak voor een seizoen gehuurd konden worden, maar ook voor een avond gereserveerd, of aan iemand anders beschikbaar gesteld konden worden, waren er 3 tot wel 5 rijen (“tiers”) met boxes. Het waren de duurste zitplaatsen. Ze kostten bijvoorbeeld in een “fashionable” Londens theater als de Opera House in het begin van de 19e eeuw 5 shilling terwijl de goedkoopste plaatsen in de “upper gallery” 1 shilling kostten. Deze duurste plaatsen (loges) bevonden zich op de huidige (BrE) “dress circle“. Minder duur was de “pit” (de tegenwoordige BrE “orchestra stalls” / AmE orchestra) met plaatsen van 3 shilling, en het goedkoopst waren degalleries. In het geval er galleries waren heetten ze resp. de “first gallery”, en “second gallery” ofwel de “upper gallery”, die resp. voor 2 en 1 shiiling kostten. Halverwege de voorstelling, die bijvoorbeeld om half 7 begon en om 11 uur eindigde (na een pauze) kon men vaak nog plaatsen voor half geld kopen (bijv. na 8 uur) (zie o.a. Cruchley’s Picture of London)..

Grand Theatre, Blackpool, England

10.  catwalk
(BrE/AmE/Ned) catwalk = (AmE ook:) runway
(AmE) catwalk = (BrE) walkway, gallery = ‘ loopbrug’, ‘loopgang’, ‘kattenpad’, ‘omgang’, ‘galerij‘ (bijv. langs een muur aan de buitenkant van een gebouw of brug; of binnenin een gebouw, zoals het looppad langs de celdeuren op een hogere verdieping in een gevangeniskoepel.
(AmE) runway = (1) (IntE/Ned) catwalk, in de betekenis van “the long stage that models walk on during a fashion show”(OALD, 9th edition, 2015); (2) start- en landingsbaan voor vliegtuigen’ (in het AmE vaak ook aangeduid als ‘the tarmac’).

De betekenis van (AmE) catwalk komt in de volgende voorbeelden overeen met (BrE) gallery / walkway
– “The Whispering Gallery” bovenin de koepel van St. Paul’s Cathedral, Londen.
– A small walkway surrounding a raised roof (Frances Fyfield, Seeking Sanctuary, chapter 1)

Voorbeeld (AmE) catwalk in de betekenis van ‘loopbrug’, ‘kattenpad’, etc. (het voorbeeld laat zien dat het niet altijd smal hoeft te zijn):
– Except that here you could stand upright, follow a wide catwalk with handrails (…). (Elmore Leonard, Glitz, chapter 19)

Voorbeelden (AmE) catwalk in de betekenis van ‘loopbrug’, ‘kattenpad’, etc. :
“they climbed up on the catwalks, the grated piers outside the cages“. > ze klommen naar de loopbruggen, de roostergangen voor de kooien. (Scott Turow, Reversible Errors / Cassatie , vertaald door J.J. de Wit, 2002, hfdst 7).
– If we get on those catwalks man, stay on the rail, don’t go near the cells (...) > Als we over die galerijen lopen, man, blijf dan aan de rand, kom niet in de buurt van de cellen. (Scott Turow, The Laws of Our Fathers, De Wet van de Macht, vertaald door Paul Hekman, 1997, p. 38)
“He slithered back out into the hallway and along the catwalk.” (uit David Baldacci’s Split Second🙂
Daarnaast is het een term in het makelaarsjargon met de specifieke betekenis van een loopgang binnenin een (Amerikaanse) woning. Zie
bijv. deze beschrijving uit een (Amerikaanse) makelaarsadvertentie: “Two story great room with high ceiling and gas fireplace. Double door in Great room to backyard patio with concrete floor, gas grill and clear golf view. Three bedrooms upstairs with balcony to outside. A catwalk hallway overlooks the Great Room.”
De term catwalk is ook van toepassing op een gangpad binnenin een koepel, zoals van het Capitool in Washington DC.
Voorbeeld van (AmE) catwalk:
– “There’s a catwalk around the interior of the dome.” Langdon looked way, way up to the tiny railing visible just beneath the painting (…)” He had experienced that seldom-visited catwalk once before (…). [H]e had almost fainted from the dizzying height and perilous walkway. .> “Er is een smalle loopbrug langs de binnenkant van de koepel.” Langdon keek omhoog naar de minuscule leuning die vlak onder het schilderij te zien was en verstrakte van schrik. Die zelden bezochte loopbrug had hij al een keer meegemaakt (…). Hij was toen bijna flauwgevallen van de duizelingwekkende hoogte en het hachelijke looppad. (Dan Brown, The Lost Symbol / Het Verloren Symbool, vertaald door Marion Drolsbach et al., hfdst. 21).
– He was standing on a tiny catwalk that encircled the pinnacle of the U.S. Capitol Dome. > Hij stond op een kleine omgang rond het bovenste deel van de koepel van het Capitool. (Dan Brown, The Lost Symbol / Het Verloren Symbool, vertaald door Marion Drolsbach et al., Epilogue).
– a winding maze of catwalks > een wirwar van smalle looppaden (Dan Brown, Digital Fortress / Het Juvenalis Dilemma, vertaald door Josephine Ruitenberg, hfdst 4)
– A catwalk ran around the perimeter of the second level (…). > Een loopbrug leidde ter hoogte van de bovenverdieping om de ruimte heen (…). (David Baldacci, True Blue / In het Geheim, vertaald doorHugo Kuipers, 2009)

Voorbeelden (AmE) runway = (IntE/Ned) catwalk, looppad tijdens modeshows:
– It’s Chanel’s First Collection. They decide who wears what for about eighty different looks coming down the runway (…). (Elmore Leonard, Mr. Paradise, chapter 21)

11. bedienend (restaurant)personeel: waiter / waitress / (AmE ook:) server / waitstaff / etc.
(AmE) server is een ‘geslachtneutraal’ alternatief voor waiter/waitress; de geslachtsneutrale meervoudsvorm: waitstaff)
(AmE) server is bovendien een algemenere term dan waiter/waitress en kan bijv. ook gebruikt worden voor iemand die de roomservice in een hotel of hotelletje (AmE inn = een klein hotelletje) verzorgt:
“the server [brought] some hot tea and food from the inn’s kitchen” (from David Baldacci’s Split Second)
“A server (…) intervened to ask if either cared for more coffee.“ (Scott Turow, Reversible Errors, Ch. 3)

(AmE) busboy = hulpkelner
(AmE) waiter = kelner, ober
(AmE) captain = oberkelner, eerste kelner
(AmE) maître ‘d = chef-restaurant

Voorbeelden (AmE):
– From time to time Chinese waiters and busboys materialized (…). > ….kelners en hulpkelners …. (Tom Wolfe, Bonfire of the Vanities, chapter 17)
– Raphael [= maître d’], a waiter, two captains, and a busboy were fusing with the big round table. (Tom Wolfe, Bonfire of the Vanities, chapter 26)
– [H]e had worked his way up from waiter to captain to maître d’ to manager (…). (Tom Wolfe, I Am Charlotte Simmons, chapter 7)

Voorbeeld (AmE) to bus a table = kelneren, bedienen:
– I bussed the table myself. (David Baldacci, True Blue)

12. gramophone / phonograph
(Ned) gramofoonspeler = (IntE) gramophone, (meestal:) record player, turntable = (AmE ook:) phonograph
(Ned) gramofoonplaat = (IntE) record = (AmE ook:) phonograph record

De term phonograph werd oorspronkelijk gebruikt voor “the old cylinder-record machines” (zie wikipedia). In het Brits-Engels is dit nog steeds de enige betekenis van het woord.
In het AmE wordt de term phonograph nog steeds gebruikt als een alternatieve term voor de (vinyl-)platenspeler/ gramofoon.

Voorbeelden (AmE) phonograph:
– In de novelle “Sweet Thursday” (chapter 3) gebruikt John Steinbeck de woorden gramophone en phonograph als synoniemen.
– James Elroy gebruikt het woord phonograph ook in de roman L.A. Confidential, evenals Scott Turow in de roman Identical..
– the great phonograph played music (John Steinbeck, Cannery Row)
– Then he silenced the old phonograph and lifted an LP tenderly from the turntable, slipping it into a grayed sleeve. (Scott Turow, Identical, chapter 4)
– Kai Winding tooted along from the phonograph. (Scott Turow, Identical, chapter 19)

13. muziektermen uit Elsevier’s Dictionary of Cinema, Sound and Music (wellicht deels verouderd)

13. film- en bioscooptermen uit Elsevier’s Dictionary of Cinema, Sound and Music  (wellicht deels verouderd)

14. slang words & colloquialisms:

The above information is under constant review. For comments, please contact: info@vertaalbureaus.biz