Notes

1. Raadpleeg de website voor meer info. over (BrE) NHS (link)

2. Zie de websites van het Amerikaans Ministerie van Volksgezondheid (US Department of Health and Human Services) over (AmE) Medicaid (link) & Medicare (link) voor meer informatie over wie er voor deze ziektekostenverzekering in aanmerking komen . Elke staat heeft weer aparte regelingen. Massachusetts kent bijv. de meest vergaande Medicaid regeling en heeft sinds 2006/2007 een ziektekostenregeling voor iedereen (universal coverage). Op 23 maart 2010 is de de Health Care Reform Billondertekend waardoor er de komende 10 jaar o.a. 16 miljoen meer Amerikanen met weinig inkomen onder de Medicaid ziekenfondswet vallen. Medicare is een uit 1965 daterend social program voor alle 65-plussers (in 2010 waren dat 38 miljoen senior citizens). De Medicare-website heeft ook een lijst met definities (link) van veelvoorkomende termen in de Amerikaanse gezondheidszorg. Verder is er ook nog het Children’s Health Insurance Program (CHIP). Voor een overzicht van de verschillende CHIP-programs per staat zie o.a. de betreffende website van Georgetown University (link).

3. In 2007 zijn er in de Britse NHS een aantal wijzigingen doorgevoerd (zie wikipedia: link)
(Ned) co-assistent = (BrE) foundation-year doctor = (BrE) foundation house officer = (AmE) intern
(Ned.) arts in opleiding tot specialist (AIOS) = assistent-arts / assistent-geneeskundige = een specialist in opleiding,gedurende een periode van 4 tot 6 jaar, afhankelijk van het specialisme = (BrE per 2007) specialty registrar = (BrE) specialist surgical trainee  = (AmE) resident

(AmE) intern: “In the US and Canada (on occasion elsewhere) the term (sometimes spelt interne) for a recent medical graduate, resident and working under supervision in a hospital as part of his or her training. The equivalent terms in Britain are houseman, house physician, and house surgeon.” (Fowler’s, 2004)

(AmE) house officer (house staff) = een overkoepelende term waarmee zowel (AmE) intern als (AmE) resident kan worden aangeduid 
(BrE)  (foundation) house officer = (AmE) intern = (Ned) co-assistent

In zijn roman Five Patients (1979, published in Arrow Books in 1995), die de inspiratie vormde voor de Amerikaanse TV-serie ER, geeft Michael Crichton de volgende definities:
– An intern is thus anyone with an M.D. [= Doctor of Medicine, a 2nd degree] who is in his first year out of medical school. An intern is licensed to practice only within the hospital. After a year of internship, he could theoretically leave and begin private practice, but practically nobody does. Instead interns go on to become residents. (Crichton, Five Patients, Arrow Books, p. 172)
– A resident is anyone who has finished his internship and is continuing with more specialized training such as pediatrics, surgery, internal medicine, or psychiatry. A residency may be taken at the same hospital as the internship or at another; residencies last from two to six years, depending on the field. (Crichton, Five Patients, Arrow Books, pp. 172-3)
– Interns and residents (…) are hospital employees and are referred to as “house officers”. Collectively the interns and residents comprise the “house staff”, as distinct from the “senior staff”,  meaning the private physicians or academic teachers affiliated with the hospital. (Crichton, Five Patients, Arrow Books, p. 173)

Voorbeelden (AmE) resident = arts/specialist in opleiding:
– He was in medical school when we got married, a first-year resident when we divorced. (Elmore Leonard, Maximum Bob, chapter 2)
– Keith got his MD and went to North Broward as a first-year resident in psychiatry. (Elmore Leonard, Maximum Bob, chapter 6)
– the chief neurology resident at St.Luke’s hospital. (Jonathan Franzen, The Corrections, chapter ‘One Last Christmas’)
– Rahm is a medical resident student at the university. Six days a week he works at the country hospital. (Steve Martini, The Attorney, chapter 28)
– But I was in medical school (…). Same thing for another eight years as an intern and a resident. (Tom Wolfe, Back to Blood, chapter 12)
– …. the thirty-two-year-old resident neurosurgeon … (Tom Wolfe, Back to Blood, chapter 21)
– (…) a resident in pathology taking notes. (John D. MacDonald, Pale Gray for Guilt, chapter 8)

De Nederlandse term “arts in opleiding tot specialist” (aios) dateert van januari 2005. Het is een verzamelterm voor de tot 2005 gebruikte termen “assistent-geneeskundige in opleiding tot medisch specialist”(agio), huisarts in opleiding (haio), en verpleeghuisarts in opleiding (vaio). Zie wikipedia link.
De periode als (BrE) specialty registrar voorafgaand aan een ziekenhuisspecialisme is minimaal 6 jaar; en voorafgaand aan de functie van huisarts (GP) 3 jaar. Zie wikipedia link.

In de in 2008 gepubliceerde roman The Private Patient besteedt P.D. James uitvoerig aandacht aan de nieuwe Britse terminologie (in het kader van het nieuwe systeem genaamd Modernising New Careers), en plaatst daarbij kritische kanttekeningen: “This New MMC – Modernising Medical Careers – makes training schemes far more rigid. Housemen have become foundation-year doctors – and we all know what a mess the government have made there – senior house officers are out, registrars are specialist surgical trainees, and God knows how long all this will last before they think of something else.” (book 1, chapter 10)

Sinds 2007 is de Britse terminologie is als volgt veranderd:
– (BrE tot 2007): house officer (= pre-registration house officer = PRHO) = co-assistent / medisch stagiair in een ziekenhuis tijdens 1e propedeusejaar (foundation year 1). Ook wel BrE, tot 2007: houseman
– (BrE tot 2007): senior house officer = co-assistent / medisch stagiair tijdens 2e propedeusejaar (foundation year 2): tijdens deze periode wordt een keuze gemaakt tussen een verdere opleiding tot huisarts (GP) en een opleiding tot medisch specialist.
– (BrE vanaf 2007): foundation house officer (gedurende twee propedeusejaren) = foundation-year doctor (zie hieronder, P.D. James)

(Ned) medisch stagiair bij huisarts
(BrE per 2007): Specialty Registrar (= StR): gedurende 3 jaar voor de huisartsenopleiding, en 6 jaar voor de opleiding tot specialist.
= (BrE tot 2007) GP Registrar

(Ned.) arts in opleiding tot specialist (AIOS) = assistent-arts / assistent-geneeskundige = een specialist in opleiding, gedurende een periode van 4 tot 6 jaar, afhankelijk van het specialisme
= (BrE tot 2007) (hospital) Registrar = specialist registrar = senior registrar
= (BrE per 2007) specialty registrar = specialist surgical trainee (zie hieronder, P.D. James)
= (AmE) resident

(BrE) associate specialist = medisch specialist, na de opleiding en stageperiode, die nog niet als specialist geregistreerd is.
(BrE) consultant = a registered specialist doctor (geregistreerd specialist) = (AmE) attending physician
(BrE, AusE, NzlE, SAfrE) Mr, Mrs, Ms, Miss

In het geval van Britse medische specialisten wordt de aanspreektitel Dr (“Doctor”) soms vervangen door Mr, Mrs, Ms, Miss. Dit geldt voor allen die Member of the Royal College of Surgeons (MRCS) zijn. Deze titel (Mr/Mrs/etc.) heeft een hogere status dan Dr. “Mister is one above Doctor” (uit de Britse ziekenhuisserie West Wing).
Zie ook wikipedia (link):
When a medical doctor passes the examinations which enable them to become a Member (or Fellow) of one or more of the Royal Surgical Colleges (“MRCS”), it is customary for them to drop the “Doctor” prefix and take up “Miss”, “Mister”, or etc. This rule applies to any doctor of any grade who has passed the appropriate exams, and is not the exclusive province of consultant-level surgeons. In recent times, other surgically-orientated specialists, such as gynaecologists, have also adopted these prefixes.
Vandaar dat P.D. James in haar roman The Private Patient (2008) opmerkt dat niet alleen het personage  van de plastisch chirurg Mr Chandler-Powell, die zijn hoofdpraktijk heeft in het Londense Harley Street, maar ook zijn assistent Mr Marcus Westhall de titel “Mr” mag voeren: “he’s a surgeon so they call him Mr” (book 2, chapter 6)

Vergelijk ook:
(AmE) clinical clerk
(AmE) first year resident, resident trainee, medical resident, surgical resident, administrative resident, medical specialty resident, resident physician
(AmE) (hospital) registrar = admitting officer, admitting manager
(Ned) Chef de Clinique

4. (AmE) grippe is een verouderde term voor flu/influenza

5. ‘ambulancebroeder’

(BrE/CanE) ambulance technician, (AmE) EMT = emergency medical technician

(BrE) ambulance paramedic = (AmE) paramedic (met meer medische bevoegdheden dan de technician)

(AmE) paramedic en (AmE) EMT worden in het dagelijkse taalgebruik ook als synoniem beschouwd:

Zie bijvoorbeeld in de roman Zero Day van David Baldacci uit 2011 (hofdstuk 24).

 6. haarstijlen
vlechten, staarten

bunches (staartjes)

(BrE) pigtails* / (AmE) braids* (vlechtjes)

ponytail (paardestaart)

(BrE) French pleat (AmE) French twist (AmE) French roll (Ned) Franse rol (opgestoken haar)

(BrE) French plait (AmE) French braid (Ned) Franse vlecht

(BrE) plait / (AmE) (English) braid (vlecht)

Pigtail(s) / Braid(s) = één vlecht in het midden of twee vlechtjes opzij; in de OALD (9e editie, 2015) staat ‘braid’ vermeld als BrE en AmE, en is ‘pigtail’ uitsluitend BrE:
Dit is historisch niet helemaal correct. ‘Braid’ wordt  het meest gebruikt in AmE, maar ‘pigtail’ komt ook in AmE voor (“You was always too busy pullin’ little girls’ pigtails”, John Steinbeck’s Grapes of Wrath)

Voorbeeld (AmE) braids:
– She had coarse black braids. (John D. MacDonald, A Deadly Shade of Gold, chapter 8)

Voorbeelden (BrE) plait:
– She plaited her thick high hair at the back and secured the end of the plait with a slide.” (P.D. James, Original Sin, ch. 18)
– (…) her thick plait of blonde hair (…) (P.D. James, Original Sin, ch. 33)

crew cut (AmE brush cut*

buzz cut; high and tight

(BrE) short back and sides = (AmE) close haircut

bowl cut / mushroom cut

(AmE) Mohawk (hairstyle) (BrE) Mohican (hairstyle) = (Ned) hanekam

ducktail = (AmE) duck’s ass

rattail

mullet

(mannen)staartje:
(kort, dun) ducktail, (AmE ook) duck’s ass, (BrE) duck’s arse;
(lang, dun) rattail
(midden op het achterhoofd bijeengebonden, in combinatie met een ‘matje’) half ponytail
matje = mullet = (AmE slang) Mississippi mudflap = (AmE) ape drape = (CanE) hockey hair (‘hockey head’)

hanekam = (AmE) Mohawk (hair) = (BrE) Mohican (hair)
Voorbeelden (AmE) Mohawk (hair):
– This Tifanny was a big, good-looking girl with her Mohawk, her hair buzcut on the sides but tufts left as sideburns. (Elmore Leonard, Be Cool, chapter 7)
– Robert de Niro shaved his hair into a Mohawk. (Elmore Leonard, Get Shorty, chapter 14)

bloempotkapsel = bowl cut, pot haircut, mushroom cut (vergelijk de ‘Beatles-look‘, ook wel ‘moptop’ genoemd)
Vergelijk: (BrE) short back and sides (= boy’s cut) / (AmE) close haircut

pony = (BrE) fringe = (AmE) bangs
Voorbeelden (BrE) fringe:
– Her hair (…) hung in a fringe almost to her eyes and framed her face in crimped curls. (P.D. James, Original Sin, chapter 50)
– A hat of black velvet (…) was crushed over light brown hair cut in a fringe (…). (P.D. James, Original Sin, chapter 52)

Voorbeelden (AmE) bangs:
– [She had] a zip-up case in one hand, brushing at her bangs with the other. (Elmore Leonard, Stick, chapter 8)
– Lily brushed the bangs of her new short haircut off her face. (Nancy Taylor Rosenberg, Mitigating Circumstances, Epilogue)
– He tottered off, fingering his bangs. (John D. MacDonald, The Scarlet Ruse, chapter 6)

Gemillimeterd haar:
(algemeen:) crew cut
(regionaal AmE): G.I. cut (zie ook: Dictionary of American Regional English)
brush cut = “the sides and back are cut close as for a crewcut while the top is cut the same length (about one-half inch) following the contours of the head. The hair on top is combed up so the hair on top resembles the bristles of a brush. For some, a light gel may be applied prior to blow drying the hair up and back (link)
Zie ook een citaat uit Zero Day van David Baldacci (2011): “[He] noted that he’d gotten fat after leaving the army, but he’d kept the infantry brush cut“(chapter 20)
de kortgeknipte (militaire) crewcut haarstijlen zoals (AmE) high and tight (= jarhead)
de heel kort opgeschoren buzz cut (= butch cut), recon cut, ‘number one’;
de variant met opgeschoren zij- en achterkant en iets langere, platte bovenkant: flattop, horseshoe flattop;
de minder kort geschoren (AmE) ivy league crew cut / ivy league
Zie voor meer foto’s ook wikipedia

Voorbeeld (AmE) butch cut:
– At close range the ticket man was too old for his butch cut. (John D. MacDonald, A Purple Place for Dying. chapter 4)

7. Externe links:
(Ned.) Ministerie van Volksgezondheid, VWS: link
(BrE) Department of Health: link
(AmE) Department of Health and Humann Services: link

8. (BrE) long-sighted / (BrE) short-sighted / (AmE) farsighted / (AmE) nearsighted
de letterlijke betekenis van farsighted komt alleen in AmE voor (BrE: long-sighted);
de figuurlijke betekenis van farsighted ( “met vooruitziende blik”) is zowel BrE als AmE;
de letterlijke betekenis van short-sighted komt alleen in BrE voor (AmE: nearsighted);
de figuurlijke betekenis van short-sighted (“kortzichtig”) is zowel BrE als AmE.

9. bow-legged komt ook in BrE voor in de context van ronde/kromme tafelpoten.

10. (AmE) nudism / (BrE) naturism*
(BrE) “naturism” impliceert een bepaalde levensstijl, net als in het Nederlands.
(BrE) ” nudism” is een minder specifieke term: naaktrecreatie.
Volgens wikipedia (link) worden in het Amerikaans-Engels de termen nudism/nudist en naturism/naturist als hoegenaamde synoniemen gebruikt voor BrE “nudism” (= Ned. nudisme) :
The usage and definition of these terms varies geographically and historically. Though in the United States, naturism and nudism have very similar meanings, in Britain there is a clear distinction.

11. beroepen en functies (job titles)
opticiën = (BrE) (dispensing) optician; (AmE/CanE/AusE) optician
optometrist (mag ook diagnose stellen) = (BrE) (ophthalmic) optician; (BrE/AmE) optometrist*
oogarts = (BrE/AmE) ophthalmologist

apotheker/apotheek = (BrE) pharmacy, (dispensing) chemist, (BrE/AmE/CanE/AusE) pharamacist*; pharmacy,
(AmE ook:) druggist
(BrE) chemist’s (apotheek/apotheker): wordt gebruikt naast (BrE) pharmacy.
(IntE) apothecary is een verouderde term die nog wel voorkomt in bijvoorbeeld the Society of Apothecaries London (link) en in de wetstitel van de Apothecaries Act of 1815; vergelijk de Royal Pharmaceutical Society of Great Britain.

(BrE) pharmacies, zoals Boots, lijken vaak op de (AmE) pharmacies. In de (BrE) pharmacy bevindt zich een apotheek (chemist’s), maar daarnaast verkoopt men er ook verzorgingsartikelen, toiletartikelen, make-up, en het vervult preventieve medische handelingen zoals zwangerschapscontroles, bloedtests, gezondheidsadviezen, etc.” (“Health Services available”, “consultation room”)

(AmE) pharmacy heeft een veel ruimere betekenis dan een Nederlandse apotheek (BrE: chemist’s).
Het is een kruising van de apotheek en de Nederlandse drogisterij als Etos, Trekpleister of Kruidvat.
Vaak kunnen er ook foto’s worden afgedrukt (“1 hr photo service“), kan men er 24 uur per dag terecht (“24-hour service“) en kun je er een griepprik halen of andere preventieve inentingen. Er zijn ook “drive-thu pharmacies”.
Grote Amerikaanse pharmacy ketens zijn Walgreens en CVS Pharmacy.

(AmE) pharmacies

drogisterij in Haarlem

Voorbeeld (IntE formerly) apothecary (= ‘apotheek oude stijl’) in een AmE tekst:
– Around the corner and a block up from the old apothecary was Indies, one of the best restaurants and watering holes in Christiansted. (Steve Martini, The List, chapter 31)

Let op de gemeenschappelijke etymologie van (AmE) druggist/drugstore, (BrE) dry goods en (Ned) drogisterij / drogerijen.

bottenkraker, osteopaat, giropracticus = (BrE) osteopath*; (AmE) chiropractor*

12. brancard(wagentje), rijdende/mobiele brancard
BrE: stretcher trolley, (mobile) stretcher
AmE: gurney, (ook:) stretcher. Bijv. in een passage uit Grisham’s The Client: “technicians and orderlies [were] pushing stretchers“

Ook (AmE) (wheeled) cot word in bepaalde gevallen gebruikt in de betekenis van ‘brancardwagentje’ / ‘rijdende brancard’.

Voorbeeld (AmE) stretcher = brancardwagentje:
– I (…) ran into a couple of orderlies pushing a stretcher. (John D. MacDonald, The Green Ripper, chapter 2)

Voorbeelden (AmE) wheeled mortuary cot:
– He brought Amelita Sosa out in a plastic body bag on a wheeled mortuary cot (…) to the hearse standing in the sun, its rear door open. With the cot touching the step plate he squeezed the handles to collapse the front legs first, then the rear legs as he slipped the cot into the hearse (…). (Elmore Leonard, Bandits, chapter 4)
– Tuesday morning Jack had to pick up a body (…), an eighty-five-year old woman (…), light as a feather lifting her onto the mortuary cot. Back at Mullen & Soms he wheeled the cot onto the floor lift (…) (Elmore Leonard, Bandits, chapter 11)

13. terminologie in het begrafeniswezen (mortuarium / doodskist / begrafenisondernemer)
13a. morgue / mortuary / funeral parlo(u)r / funeral home
(algemeen) morgue = a place where dead bodies that have been found are kept until they can be identified
(BrE/AmE) mortuary = a building in which dead bodies are kept before they are buried or cremated = (Ned.) mortuarium
(AmE ook:) mortuary / funeral parlor / funeral home= (BrE) funeral parlour = a place where dead people are prepared for being buried or cremated and where visitors can see the body = (Ned.) rouwkamer
Zie OALD 9e ed., 2015

13b. hearse / funeral car / funeral home car / funeral parlor’s limousine / mortuary limousine
(IntE) hearse = funeral car = funeral home car = (AmE) funeral parlor’s limousine = (AmE) mortuary limousine = lijkwagen, begrafenisauto, uitvaartauto
(AmE) funeral parlor’s limousine en (AmE) mortuary limousine komen als synoniemen o.a voor in het boek The Burden of Proof van Scott Turow (chapter 2). In de roman Bandits van de Amerikaanse auteur Elmore Leonard wordt (IntE) hearse gebruikt.
– He brought Amelita Sosa out in a plastic body bag on a wheeled mortuary cot (…) to the hearse standing in the sun (…). (Elmore Leonard, Bandits, chapter 4)

13c. casket/coffin
In America, and in some other English/speaking countries outside Britain, undertakers tend to use casket rather than coffin. In newspaper accounts of funerals in these countries, the words casket and coffin are often used interchangeably in the same column. In Britain,the normal word is coffin, and casket is normally reserved for ‘a small, and often ornamental, box or chest for jewels, etc.’, and sometimes ‘a small wooden box for cremated ashes’.” (From Fowler’s, 2004)

Voorbeeld van een dialoog bij een Amerikaanse begrafenisondernemer (voorkeur voor ‘casket‘):
– The old man, Mr. Bertoia, said to Vincent, no, it didn’t have to be closed. (…) Friends, loved ones, they want to see the departed, they don’t want to look at the coffin. The younger Mr. Bertoia said it wasn’t a coffin, it was a casket. (…) The son was balding, sallow; he stood with his hands behind him in the pose of a minor official, always right (…). (Elmore Leonard, Glitz, chapter 8)

Het spreekwoord “een nagel aan de doodskist” = “a nail in the coffin” in zowel BrE als AmE
Voorbeeld:
– They were like nails in a coffin. (Nancy Taylor Rosenberg, Interest of Justice, chapter 9)
The final nail was pounded into that particular coffin (..). (Steve Martini, The Jury, chapter 7)

AmE voorbeeldzinnen van zowel het meest voorkomende ‘casket‘ als het ook regelmatig voorkomende ‘coffin’, soms ook naast elkaar als synoniemen.
– (…) a solid bronze casket no more than four feet in length. Vanessa gawks at it in horor, as if she had stumbled upon a crime scene and found some poor child’s body. (The Racketeer, John Grisham, chapter 36)
– He very nearly came home in a coffin. (King and Maxwell, David Baldacci, 2013, ch. 14)
– His coffin rests on a rolling gurney (…). (…) The palbearers slowly roll the coffin down the iasle (…). The casket rolls by (…). (Steve Martini, The Arraignment, chapter 5)

Het gebruik van ‘casket’ als synoniem van ‘coffin’ (in de betekenis van ‘doodskist’) zelden in het Brits-Engels. Frances Fyfield is een Briys schrijfster die een uitzondering op de regel, bijvoorbeeld in de roman Seeking Sanctuary van Frances Fyfield (2003):
“[T]he coffin was lowered and water sprinkled upon it. (…) Anna had the urge to fling her piece of earth over the crowd instead of letting it drop on the casket.” (Frances Fyfield, Seeking Sanctuary, chapter 1)

13d. undertaker / mortician / funeral director
“mortician is an American genteelism (..) for an undertaker (..) or funeral director.” (From Fowler’s, 2004)

In het Amerikaans-Engels worden deze drie woorden als synoniemen willekeurig door elkaar gebruikt. Zie bijvoorbeeld  Scott Turow’s roman Ordinary Heroes (pagina 1) en Elmore Leonard’s Bandits (chapters 1&2).
Voorbeelden (AmE) mortician als alternatief voor undertaker en funeral director:
– Leo was the last of Mullen & Sons, Funeral Directors (…) (Elmore Leonard, Bandits, chapter 1)
– Jack said to him one time at Mandina’s, “You should never have been an undertaker.“And Leo said, “Now you tell me.” (Elmore Leonard, Bandits, chapter 1)
– See, the thing was my brother-in-law, I’m talking about Leo, was trying to get me to be a mortician even back then. (Elmore Leonard, Bandits, chapter 2)

In het Brits-Engels is de term mortician niet gebruikelijk.

14. premenstrual syndrom (PMS) / premenstrual tension (PMT) = (Ned) premenstruaal syndroom
Het Amerikaans medisch standaardwerk “The Merck Manual of Medical Information” gebruikt de term PMS (premenstrual syndrom).
Volgens het OALD (7e en 8e editie, 2005 en 2010) is premenstrual syndrom (PMS) de Brits-Engelse term, en wordt de alternatieve term ‘premenstrual tension’ / PMTzowel in het Brits (BrE) als in het Amerikaans-Engels (NAmE) gebruikt.
In de 9e editie van de OALD wordt PMS aangeduid als de algemene term (BrE/AmE), en PMT als exclusief BrE.
(BrE slang): period drama

15. candidiasis: thrush / yeast infection
(BrE) thrush = (AmE) yeast infection = (Ned.) vaginale candidiasis, vulvovaginitis
(Zie ook: OALD, 9e editie 2015)
(BrE/AmE) thrush = (Ned.) ‘spruw’, ‘candiasis’
Het Amerikaanse “The Merck Manual of Medical Information” maakt voor de schimmelziekte candidiasis onderscheid tussen o.a. een schimmelziektes (fungal infection) aan het mondslijmvlies = thrush (= Ned. ‘spruw’, ‘candiasis’) en de vaginale variant = yeast infection

16. wieg, reiswieg, bed, maxi cosi

“bassinet (occasionally bassinette), a wicker cradle. The word is used more frequently in the US (…) than elsewhere.” (From: Fowler’s, 2004)

(BrE) cot = (AmE) crib* = wieg
(AmE) cot = (1) kampeerbed, (2) stretcher, (3) (soldaten)brits, (4) gevangenisbed, (5) zonnebed

(BrE) crib = mandvormige wieg, amndenwieg
Opmerking: In het Brits-Engels wordt “crib” ook wel gebruikt om de mandvormige wieg (“basket crib”) te onderscheiden van de kinderledikantjes = (BrE) railed cot.

Voorbeeld (BrE) crib / (BrE) cot:
– The baby (…) had recently been promoted from the basket crib to the railed cot and lay, as always, pillowless and supine. July had explained that this was the recommended position. She didn’t speak the words ’to avoid cot death’, but both of them knew what was meant. > Voor het eerst lag ze niet meer in de wieg, maar in het kinderbedje met spijlen (…) Ze had het woord ‘wiegedood‘ niet in de mond genomen (…). (P.D. James, Original Sin / Erfzonde, vertaald door J.J. de Wit, hoofdstuk 31)
– Close to the window was a cot on rockers with a nursing chair beside it and (…) Elizabeth went over to peer down at the sleeping child (…). (P.D. James, Death Comes to Pemberley, Book 4, chapter 3)

Voorbeelden (Am) cot:
(1) kampeerbed
– In the little room at the rear of the Douglass there was a double bed for my parents and cots for my brother and me (…). (Philip Roth, The Plot Against America, chapter 2)
(2) stretcher, brancard
– He brought Amelita Sosa out in a plastic body bag on a wheeled mortuary cot (…) to the hearse standing in the sun, its rear door open. With the cot touching the step plate he squeezed the handles to collapse the front legs first, then the rear legs as he slipped the cot into the hearse (…).> op een verrijdbare brancard (…)  (Elmore Leonard, Bandits, chapter 4, vertaald door José Tingo-Maria, “Tuig”)
– Tuesday morning Jack had to pick up a body (…), an eighty-five-year old woman (…), light as a feather lifting her onto the mortuary cot. Back at Mullen & Soms he wheeled the cot onto the floor lift (…) (Elmore Leonard, Bandits, chapter 11)
– she tried to claw herself off the gurney to get at Sylvester Fitch, strapped dead to a morgue cot (…) > (…) op een brancard van het mortuarium (…) (James Ellroy, L.A. Confidential, chapter 23, vertaald door Auke Leistra, “Strikt Vertrouwelijk”)
(3) (soldaten)brits
– a narrow army cot. (Scott Turow, The Laws of Our Fathers, p. 482)
– “He [ Bowe Bergdahl] left his body armor on his cot and walked out of his combat outpost (…).” (Joe Klein in Time Magazine, June 23, 2014)
(4) gevangenisbed
– “[B]ack in her cell, (…) [p]ropped up on her cot (…), she was writing when she heard a key turn in her lock.” (Nancy Taylor Rosenberg, Trial by Fire, ch. 6)
(5) zonnebed
– Meyer lay supine on a sun cot on my sun deck (…). (John D. MacDonald, The Lonely Silver Rain, chapter 8)
– And she rolled facedown on her suncot in total dismissal. (John D. MacDonald, The Lonely Silver Rain, chapter 11)
– She was prone on the sun cot in her orange string bikini. (John D. MacDonald, chapter 29)

17. kinderwagen, wandelwagen, looprek

(AmE) stroller* (BrE) pushchair (BrE) (baby) buggy (Ned) wandelwagen

(BrE) pram (AmE) baby carriage (Ned) kinderwagen

(AmE) walker (BrE) baby walker

(AmE) walker (BrE) Zimmer frame (Ned) looprek

N.B.
(BrE) hood = (AmE) canopy = kap van kinderwagen
(AmE ook, verouderd taalgebruik:) baby buggy = kinderwagen
(BrE) baby buggy = buggy = wandelwagen

Voorbeeld (AmE) walker = looprek:
– I had a diminished veiw of an old man with a walker going along the corridor. (John D. MacDonald, The Turquoise Lament, chapter 7)

18. gebrekkig, niet in orde, versleten, zwak
(BrE) gammy leg, dicky heart, gippy/gyppy tummy
(AmE) gimpy/game knee/ leg/ etc.

19.  medicijnen
Hieronder volgen een aantal benamingen voor algemene pijnstillende/koortsremmende medicijnen.
Het gebruik van een hoofdletter geeft aan dat het niet om een generiek geneesmiddel gaat.
Soms is een medicijn generiek in het ene land, maar nog steeds een beschermd handelsmerk in het andere
Bijv. (Ned.) aspirine = (BrE/AmE) acetylsalicylic acid / (BrE/AmE) aspirin / (CanE) Aspirin™ (link).
(Ned.) paracetamol = (BrE) paracetamol, Panadol™ = (AmE) Tylenol™, acetaminophen = (AusE/NzlE) Panadol™ (link)
ibuprofen = (BrE) Nurofen™ = (BrE) Anadin = (AmE) Tylenol = (AmE) Advil™ (link)

20. ziek = (BrE) ill* / (AmE) sick*
Uitzonderingen:
(BrE) sick = ‘ziek’ als bijv. naamw. in sick (wo)man, sick children, etc., evenals sick bed (ziektebed), sick leave, sick pay, sick room, sick leave (ziekteverlof), to report sick, to call in sick.
(AmE) ill/illness = ziek/ziekte i.g.v. ‘ernstig ziek’ of ‘ernstige ziekte’ (Thomas Pyles: “íllness to Americans denotes an extreme degree of indisposition; when one is ill, one is somewhat worse off than when merely sick“)

Voorbeelden (AmE) sick / sickness = ziek / ziekte:
– I know when you’re sick you need medicine or maybe an operation or maybe a shock. (John Steinbeck,The Winter of Our Discontent, chapter 1)
– The sickness had begun to stir and move under stress (…). (John D. MacDonald, Pale Gray for Guilt, chapter 16)
– The psychiatrists call it a sickness. (John D. MacDonald, Bright Orange for the Shroud, chapter 3)
– I felt squeamish about his being sick. (John D. MacDonald, One Fearful Yellow Eye, chapter 2)
– “I heard you were sick.” He grinned at me, a merry grin. “What I’m doing here is dying.” (John D. MacDonald, The Lonely Silver Rain, chapter 16)
– I had to phone her in sick at school. (John D. MacDonald, The Lonely Silver Rain, chapter 19)
– She said she had never even been really sick, not ever. (John D. MacDonald, The Scarlet Ruse, chapter 8)
– Lots of nurses were sick with the bug. (John D. MacDonald, The Turquoise Lament, chapter 6)

Voorbeeld (IntE) ill / illness = ziek / ziekte in Amerikaanse teksten:
– Would the illness affect his mind in any way? (John D. MacDonald, One Fearful Yellow Eye, chapter 2)

Voorbeelden ‘misselijk’ = (AmE) sick to/at the stomach /queasy:
– Newt had been sick at his stomach a few times (…). (Larry McMurtry, Lonesome Dove, chapter 9)
– He was soon sick to his stomach. (Larry McMurtry, Lonesome Dove, chapter 43)
– he still felt queasy. (John D. MacDonald, The Gree Ripper, chapter 10)

21. bril = (pair of) glasses / spectacles
(BrE ook:) specs
(AmE ook:) eyeglasses
(AmE) twenty-twenty = normaal gezichtsvermogen = sharpness of vision, especially as tested with a Snellen chart; normal visual acuity
based on the Snellen chart is 20/20   (zie: The American Heritage® Medical Dictionary)
(AmE) twenty-twenties (slang, Baldacci, True Blue: “That dog’s nose is so keen it’s better than having two pairs of twenty-twenties.”) =
normale, scherpziende ogen
(AmE) (with) twenty-twenty hindsight = wijsheid achteraf, met de kennis van nu
zonnebril = sunglasses / (AmE) shades
half leesbrilletje = (BrE) half-moon glasses / (AmE) half glasses
N.B.
(AmE) specs = (BrE) spec = specifications

22. lichaamsgewicht
(BrE/AusE/NzlE) in stones & pounds: 70 kg = ± 11 stones
(AmE/CanE) in pounds: 70 kg = ± 154 pounds (lbs)
In Britse en Amerikaanse ziekenhuizen wordt in officiële berekeningen vaak wel met kilogrammen gewerkt, maar in andere gevallen
rekent men meestal in pounds.
(AmE/CanE)  “The patient weighs 158 pounds”
(BrE/AusE)   “The patient weighs 11 stone 4” = “eleven stones and 4 pounds”
1 pound (lb) = ± 0,454 kg
1 stone = 14 pounds = ± 6,35 kg
omrekentabel (afgerond op 1/2 pound)

23. hairdresser / barber
In sommige, vooral archaísche teksten worden de woorden in verswchillende betekenissen gebruikt.
“Barber”duidt dan een barbier aan die zich bezig houdt met het scheren van baarden.
“Hairdresser”is de persoon die de haren en kapsels van mensen verzorgd en modeleerd.
In de reisgids “Ebel’s Switzerland” (1820) schreef de auteur Daniel Wall dat “in Switzerland the barbers are not allowed to dress hair, or hair-dressers to shave”: “A traveller who dines and sups at the table d’hôte, keeps a valet de place, gets shaved, and sends for a hairdresser, must reckon his daily expenses at six florins”(p. 29).

24. tummy
The BBI Combinatory Dictionary of English (3e editie, 2009) geeft de volgende Usage Note:
“In AE, ’tummy’ is used typically by or to children.
In BE it is also used frequently by or to adults as a kind of euphemism for stomach.” 

25.  pijn hebben/krijgen, etc.
buikpijn krijgen/hebben = (BrE) get/have stomachache = (AmE) get/have a stomachache
kiespijn krijgen/hebben = (BrE) get/have toothache = (AmE) get/have a toothache
kramp krijgen/hebben = (BrE) get/have cramp = (AmE) get/have a tooth
oorpijn krijgen/hebben = (BrE) get/have earache = (AmE) get/have a earache
rugpijn krijgen/hebben = (BrE) get/have backache = (AmE) get/have a backache 

26. to hospital / to the hospital, etc.
The BBI Combinatory Dictionary of English (3e editie, 2009) geeft de volgende Usage Note:
“In BE, the phrases ‘go to hospital’, ’to be in hospital’ mean ’to be hospitalized’;
in AE, one syas ’to go to the/a hospital’.
But: ‘she went to the hospital to visit her mother’ is CE [= Common English].”

27. verpleegkundige, verplegende
verpleegkundige op MBO niveau (“het 2e opleidingsniveau”) = (BrE)   = (AmE) professional nurse
verpleegkundige op HBO niveau (“het 1e opleidingsniveau”) = (BrE) second level nurse = (AmE) (licensed) practical nurse
The BBI Combinatory Dictionary of English (3e editie, 2009) geeft de volgende synoniemen:
(BrE) State Enrolled Nurse (= SEN) = (AmE) Licensed Practical Nurse
(BrE) State Registered Nurse = (AmE) Registered Nurse
(BrE) health visitor = (approx.) community-health nurse, public-health nurse
(BrE) community nurse, district nurse = (AmE) visiting nurse

28.   stretcher / gurney
In de betekenis van (rijdende) brancard(wagen) wordt “gurney” meestal met het Amerikaans-Engels geassocieerd, en “stretcher” met het Brits-Engels.
De volgende voorbeelden laten zien dat de woorden in beide taalvarianten voorkomen.
Alleen het woord “(stretcher) trolley” is exclusief Brits-Engels.
Voorbeelden (BrE):
– You add insult to your own injury (…), giving permission to be arranged so carefully on a trolley, paraded like a corpse at a state funeral. (Frances Fyfield, Blind Date, ch. 2)
– two uniformed men carried a stretcher. (Frances Fyfield, Blind Date, ch. 3)
– Joe (…) remembered that bold, hurt face on the gurney. (Frances Fyfield, Blind Date, ch. 4)
Voorbeelden (AmE):
– It was gray and dirty, and the narrow corridors were swarming with the usual anxious traffic of nurses, doctor, technicians, and orderlies pushing stretchers (John Grisham, The Client, ch. 9)
– He (…) was in a narrow corridor dodging gurneys and wheelchairs. (John Grisham, The Client, ch. 14)

29. pleister / Hansaplast / (BrE) Elastoplast / (AmE) Band-Aid
Voorbeeld (BrE) Elastoplast:
– a bit of Elastoplast (…) (Francis Fyfield, Staring at the Lights, chapter 11)

Voorbeelden (AmE) Band-Aid:
– Therapy, however, was nothing more than a Band-Aid. (Nacy Taylor Rosenberg, chapter 1)
– Harry and I sit quietly on a couch against the wall, a Band-Aid on my forehead (…). (Steve Martini, The Judge, chapter 19)
– What they proposed was to slap one more Band-Aid over the software (…). (Steve Martini, Double Tap, chapter 8)
– I got out the kit and disinfected it and put a bandaid patch on it. (John D. MacDonald, The Scarlet Ruse, chapter 8)
– He goggled vacantly through thick lenses in frames mended with Band-Aid. (John D. MacDonald, A Deadly Shade of Gold, chapter 5)
– She (…) put a Band-Aid on the worst part of the gouge. (John D. MacDonald, A Deadly Shade of Gold, chapter 10)

30.   optician/optometrist
(Ned.) opticiën = (BrE ook) optician = (AmE) optometrist*

Voorbeeld (AmE) optometrist:
– He is a licensed optometrist who works under contract with one of the chain eyeglass retailers at a mall out in the north area. (Steve Martini, The Judge, chapter 24)

31. ventilator / respirator / artificial respiration/ artificial ventilation
(AmE/BrE) ventilator = beademingsapparaat
(AmE / BrE) respirator = ademmasker, adembeschermmasker, stofmasker, mondmasker. Respirator,  wordt specifiek gebruikt voor een bepaald type ‘surgical mask‘, met name van het “N95” type (het getal ’95’ verwijst nar het percentage deeltjes dat uit de lucht gefilterd wordt). Er zijn ‘respirators’ die alleen de omgevingslucht filteren, maar er zijn ook ‘respirators’ die bestaan uit een masker aangesloten op een afgesloten reservoir met zuivere lucht. De respirator is een vorm van PPE (Personal Protection Equipment) 

Vergelijk de generieke termen facemask (mondkapje)voor beschermende mondkapjes, ook voor dagelijks gebruik door niet-medisch personeel.en oxygen mask voor beademingsmasker

vertalerstips en dilemma’s In het dagelijks spraakgebruik wordt, zo bleek uit het gebruik van de term in de Amerikaanse media tijdens de coronacrisis in 2020, hebben de termen ‘respirator’ en ‘ventilator’ een verschillende betekenis. De term respirator wordt uitsluitend gebruikt voor ‘gezichtsmasker‘, terwijl een ‘beademingsapparaat’ steevast met ventilator wordt aangeduid. Dit onderscheid is sindsdien in de internationale Engelstalige media algemeen gebruik geworden.Het onderscheid tussen ‘respirator’ en ‘ventilator’  wordt echter niet altijd gemaakt. Volgens de Engelstalige woorden boeken van Oxford en Webster zijn de termen respirator en ventilator in de betekenis van ‘beademingsapparaat’ synoniem.The Shorter Oxford English Dictionary (5e editie) definieert zowel ventilator als respirator als : (3) (medicine) an apparatus for artificially maintaining respiration … Webster’s Unabridged Dictionary (2e editie uitgegeven door Random House) beschrijft respirator als: (medicine) an apparatus to produce artificial respiration …. En bij het lemma ventilator vermeldt dit woordenboek: ‘a respirator’. ventilator respirator De synonieme betekenis van ventilator en respirator, respectievelijk artificial respiration / artificial ventilation blijkt ook uit het onderling inwisselbare gebruik van deze twee termen in de volgende voorbeeldzinnen: – The purpose of cardiac massage is to maintain blood circulation which, in conjunction with artificial respiration, provides blood oxygenation for the brain. (Michael Crichton, Five Patients, Arrow Books, p. 12) – The procedure for Ralph Orlando was the standard one: closed massage and artificial ventilation (…). (Michael Crichton, Five Patients, Arrow Books, p. 12) – He received (…) acute support of vital functions (assisted respiration). (Michael Crichton, Five Patients, Arrow Books, p. 59) – They had intravenous lines, and central venous pressure catheters, and tracheostomies, and positive respirators (…). (Michael Crichton, Five Patients, Arrow Books, p. 210) – They [= the anesthesists] are called for every cardiac and respiratory arrest; (…) they are expert in the use of respirators. (Michael Crichton, Five Patients, Arrow Books, p. 222) Daarnaast heeft de term  respirator in het medisch jargon ook nog de tweede betekenis van ‘ademmasker’/ ‘adembeschermmasker’ / ‘mondmasker’. The Shorter Oxford English Dictionary (5e editie) definieert respirator in deze betekenis als volgt:  (2) a filtering device covering the mouth …. Hierbij wordt ook de verouderde betekenis vermeld: (formerly) a small mask of gauze or other material intended to warm inhaled air.  En het Amerikaans-georiënteerde Webster’s Unabridged Dictionary definieert deze betekenis van respirator als volgt: (1) a masklike device, usually of gauze ….  (2) see ‘gas mask’   Betekenis (1) wordt in dit woordenboek niet met de aanduiding formerly (“voorheen”) gemarkeerd zoals dat in The Oxford Dictionary het geval is. De in Nederland uitgegeven tweetalige woordenboeken geven verschillende en tegenstrijdige vertalingen voor ‘beademingsapparaat’/ ‘beademingstoestel‘: – Van Dale’s woordenboek (4e editie) geeft als vertaling voor ‘beademingstoestel’  alleen respirator. Dit is onvolledig en niet actueel. – Van den End geeft in het Juridisch Lexicon (5e editie) uitsluitend ventilator als vertaling voor ‘beademingsapparaat’, terwijl hij om onduidelijke redenen bij ‘beademingsapparatuur’ de vertaling artificial respiration equipment geeft. – Het Woordenboek Geneeskunde van Kerkhof (4e druk) geeft, net als de Oxford Dictionary en Webster’s, zowel respirator als ventilator in de betekenis van ‘beademingsapparaat’. In het Engels-Nederlandse deel van het woordenboek wordt echter bij ‘respirator’ niet de tweede betekenis ( ‘ademmasker’/ ‘adembeschermmasker’ / ‘mondmasker’) gegeven. – Het Verpleegkundig Woordenboek van Elsevier (2007) geeft voor ‘beademingsapparatuur’ niet alleen de vertalingen respirator / ventilator, en life support system, maar vermeldt als vertaling voor respirator ook ‘ademhalingsapparaat (ademmasker)’. – Het Medisch Woordenboek van Mostert (5e editie) geeft voor ‘beademingsapparatuur’ de vertalingen respirator, ventilator, en life support system, en vermeldt als vertaling voor respirator daarnaast ook ‘adembeschermmasker’.  De website van Meriam Webster geeft de volgende historische verklaring voor het feit dat ‘respirator’ nog steeds in de woordenboeken wordt vermeld als synoniem van ‘ventilator’: However (…), the second definition we give for respirator is “a device for maintaining artificial respiration; ventilator (sense b).” Why would we do such a thing? Because people have been using respirator to mean ventilator for a very long time. The ‘mask’ sense of respirator is older, dating to the first half of the 19th century, but the ‘device’ (or ‘ventilator’) sense of this word is almost as old, in use since the 1850s. It can be confusing, as both words are concerned with breathing, or respiratory functions, and there is quite a bit of semantic overlap. If you are concerned about misuse simply restrict your use of respirator to the mask that protects the wearer (and others), and that of ventilator to the device that assists in breathing.

32. slang words & colloquialisms
De lijst met slang-woorden voor lichaamsdelen, -kenmerken en -functies is lang. Het zijn vaak eufemistisch of humoristisch bedoelde woorden.

Voorbeelden AmE) cupcake(s)
– They were just … well, just young juicy girls in their twenties with terrific young conformations and sweet cupcakes and loamy loins. (Tom Wolfe, The Right Stuff, chapter 3)
– Suddenly one of the little blonde cupcakes on the stairway jumped into focus (…).  (John D. MacDonald, A Deadly Shade of Gold, chapter 18)
– The Cupcake (titel van roman van John D. MacDonald)

Voorbeelden (hot) number = stuk, lekker ding:
– she was such a number, so striking (…). (Tom Wolfe, The Right Stuff, chapter 3)
– it was a very hot number. (John D. MacDonald, Condominium, chapter 32)

The above information is under constant review. For comments, please contact: info@vertaalbureaus.biz