reizen & transport
Notes
1. periodieke autokeuring
(BrE) MOT is oorspronkelijk de afkorting van Ministry of Transport, tegenwoordig het Department of Transport; maar de term MOT is gewoon blijven bestaan.
Vergelijk (AmE) D.O.T. / DOT (= Department of Transportation)
(IreE) NCT = National Car Test
2. caravan, camper, etc.
De Nederlandse en Britse ‘caravan’ komt in Amerika nauwelijks voor; een Amerikaanse trailer, trailer home of mobile home is vaak veel groter en wordt meestal naar een plaats gesleept waar het vervolgens blijft staan (een sta-caravan). De Amerikaanse Recreational Vehicles (zie RV link) worden vaak onderverdeeld in towed RVs(aanhangcaravans, opleggers) en Motorized RVs
| towed RVs | motorized RVs |
| travel trailer (caravan) | motorhome (Class A) |
| fifth wheel trailer (soort oplegger), ‘fifth wheel’ | motorhome (Class B) = conversion |
| folding camping trailer (vouwcaravan) = (BrE) trailer tent = (AmE) pop-up trailer |
motorhome (Class C) = mini-motorhome |
| truck camper = pickup camper = slide-on camper | camping van (kampeerbusje) |
|
|
|
 (AmE) camper= conversion van (= tot camper omgebouwd bestelbusje, vaak met ‘pop-up roof ‘) |
|
(AmE) camper
(AmE) ‘camper’ een generieke aanduiding voor allerlei kleinere kampeervoertuigen die niet voor permanente bewoning geschikt zijn.
Met name:
(1) kampeerbusjes (‘camper van’, zie wikipedia link)
(2) (pick-up) truck camper = oplegger- of sleepcaravan (zie wikipedia link)
(3) soms: (sleep)caravan, synoniem van AmE (travel) trailer
(AmE) fifth wheel (trailer) = grotere opleggercaravan, ook voor permanente bewoning geschikt als stacaravan (d.w.z. voor vakantie maar ook voor de ‘extended stay RVer‘)
(AmE) trailer = (1) toeristencaravan (in de VS weinig populair), eventueel: ‘travel trailer‘, (2) (meestal:) stacaravan, eventueel ook: ‘static trailer‘ / ‘mobile home’, (3) aanhangwagen, ook wel ‘utility trailer‘.
trailer park = trailer court = mobile home park = RV park
Met de opkomst van modernere stacaravans/woonwagens (mobile homes, RVs) is ook de Amerikaanse benaming van het traditionele woonwagenkamp gemoderniseerd. Een veelvoorkomende synoniem voor het traditionele ’trailer park’/ ’trailer court’ is nu (2011) ‘mobile home park‘ of, nog vaker, ‘RV Park‘.
Veel meer dan Europeanen gewend zijn, moeten Amerikanen in tijden van tijdelijke financiële problemen en/of een periode van weinig werkzekerheid / gedwongen woningverkoop (home foreclosure), naar elders verhuizen zonder te weten hoe lang hun volgende baan zal duren. Een ‘mobile home’ biedt dan uitkomst. Elk stadje kent daarom wel een woonwagenpark/-kamp, ofwel RV-park. Het is een minder ‘statische’ woonsituatie dan in bijv. Nederland of Groot Brittannië die niet persé met handel in oud ijzer en tweedehands auto’s wordt geassociëerd. De Amerikaanse RV voor toeristische doeleinden, die dagelijks van plaats veranderd, staat nu vaak op hetzelfde terrein als de traditionele “extended stay RV”
 |
 |
 |
(BrE) multi-purpose vehicle / MPV / passenger van / minivan = klein personenbusje / (kleine) bestelauto / “space wagon” / “mpv”
(AmE) van, (passenger) minivan = grote gezins-stationwagon, tot ongeveer 7 personen, bijv. Renault Scenic, Renault Espace, VW Sharan, Vauxhall Zafira, etc.
(AmE/BrE) van
(BrE) minibus; (AmE) (full-size) van (tot 15 personen) = groter personenbusje
(BrE/AmE) van (voor grotere vrachten / trekkracht, bijv. Ford Transit) = bestelbus
Zie website van het Amerikaanse autoverhuurbedrijf U-Haul (link):
Naast kleinere bestelbusjes (AmE: cargo vans), verhuurt dit bedrijf ook (4-wiels)verhuiswagens (moving vans) voor grotere ladingen met laadgewicht van bijv. 6500 pounds, en een totaalgewicht van bijv. 18.000 pounds (24 feet lang); U-Haul verhuurt moving vans (= AmE moving trucks) met een lengte van respectievelijk 10, 14, 17, 24, en 26 voet.
In het Verenigd Koninkrijk wordt het grotere, type 4-wiels bestel/verhuis/vrachtauto’s met vierkante laadruimte ook met (BrE) removal van, (BrE) furniture van of (BrE) removal truck aangeduid. De grotere, langere verhuisvrachtwagen heet ook wel (BrE) removal lorry / Pantec.
|
|
|
In de VS wordt ’truck’ ook voor kleinere bedrijfswagens gebruikt met 4 wielen, de zogenaamde light truck / light duty truck, met maximale vrachtcapaciteit van ruim 1800 kg (4000 Amerikaanse pounds), en max. totaalgewicht van 8500 pounds (ruim 3800 kg), bedoeld voor vrachttransport, òf voor personenvervoer met een capaciteit van meer dan 12 personen, of speciaal ingericht als terreinwagen (off-road);
(AmE) truck = (gesloten) bestelauto, bedrijfswagen
‘ijscokar’: (AmE) ice-cream truck (= BrE ice-cream van);
‘postbestelbus’ (van FedEx, etc): (AmE) postal truck; ook wel (AmE) step van genoemd i.v.m. lage instap en vaak rijdend met de deur open;
‘verhuisauto’ (tot circa 8 à 9 meter lang d.w.z. 24 – 26 voet)’: (AmE) moving truck / (ook AmE:) moving van (!) / (BrE) removal van: tot bijv. 18 ton laadvermogen, en ruim 8 meter lange laadruimte)
Voorbeeld (AmE) truck = bedrijfswagen, (bestel)busje:
– There were two white camera trucks parked outside the offices (…). (Michael Crichton, State of Fear, Avon Books, p. 404)
|
|
|
|
(AmE) truck = terreinwagen, SUV, (open) pick-up
Tot de (AmE) trucks die ‘speciaal ingericht zijn als terreinwagen’ behoren niet alleen de pick-up truck (met gescheiden laadruimte), maar ook grote stationwagon-achtige auto’s als bijv. de Toyota Land Cruiser, of auto’s van het SUV-type (= Sports Utility Vehicle, in AmE ook wel Suburban, sport ute, of spute genoemd).
De SUV heeft vierwielaandrijving (= 4WD = 4 x 4, four-by-four).
Als vervoermiddel in de stad, bijv. om kinderen naar school te brengen of boodschappen te doen (colloquial/schertsend):
(Ned) PC-Hoofttractor = (BrE) Chelsey tractor = (AmE) mall assault vehicle
Voorbeeld (AmE) van = (gezins)stationwagon / (AmE) truck = (open) pick-up:
– We’ll take my mom’s van. It’s probably better than the truck anyway. At least if it rains, your stuff won’t get wet. (Nancy Taylor Rosenberg, Burried Evidence, chapter 29)
|
|
|
|
Een Amerikaanse freight truck is meestal veel groter dan een Britse (articulated) lorry (of een Nederlandse vrachtwagen), en wordt ook in het BrE daarom ook wel truck genoemd.De gangbare Canadese term is transport truck.
Behalve (AmE) freight truck zijn er nog een aantal andere Amerikaanse benamingen voor een vrachtwagen met aanhanger, truck met oplegger:
– semi-trailer truck, semi-trailer, semi: vooral in het westen van de VS en de Amerikaanse Mid-West
– tractor-trailer: vooral in New England (zie “Speaking American”, Josh Katz, 2016)
– eighteen-wheeler: vooral in het zuiden van de VS (zie “Speaking American”, Josh Katz, 2016)
– rig, big rig: vooral in Californië (Sacramento, San Francisco, Los Angeles)
Voorbeelden (AmE) semi-trailer / semitrailer / semi:
– “empty semitrailers parked in the yard of the banana truck depot” Elmore Leonard (Detroit), Bandits (chapter 3),
– Elmore Leonard, Pagan Babies
– Nancy Taylor Rosenberg (Dallas, Las Vegas), Mitigating Circumstances
Voorbeelden (AmE) tractor-trailer (truck/rig):
– David Baldacci (Virginia), The Innocent, chapter 4
– John Grisham (Arkansas, Missisippi), The Litigators, chapter 28
Voorbeeld (AmE) tractor-trailer rig:
– John Grisham (Arkansas, Missisippi), The Litigators, chapter 35
Voorbeeld (AmE) tractor-trailer truck:
– John D. MacDonald (Florida), The Scarlet Ruse, chapter 17
Voorbeeld (AmE) rig:
– Highway noise – from the labored snarl of the big rigs shifting on the grades to the pneumatic whuff of fast passenger traffic. (John D. MacDonald, A Deadly Shade of Gold, chapter 16)
Voorbeelden (AmE) eighteen-wheeler:
– Jonathan Franzen (Illinois, Mid-West), The Corrections
– Elmore Leonard (Detroit), Pagan Babies
– John Grisham (Arkansas, Missisippi), The Chamber / The Brethren / Gray Mountain
– Michael Crichton, State of Fear (“a big silver eighteen-wheeler, with a big trailer”)
Voorbeeld (AmE) sixteen-wheeler:
-Scott Turow (Chicago), Personal Injuries, chapter 30)
Eind 2009 werd er in een BBC nieuwsbericht gemeld dat er Britse vervoerders zijn die vrachtwagens met dubbele lengte (twee aanhangers, totaal ca. 25 meter lang) op de wegen willen brengen: de zogenaamde (BrE) supertruck.
In de VS zijn er diverse soorten long-combination vehicles (LCVs). Er zijn tractor-trucks with twin trailers, zoals: turnpike-doubles, Rocky Mountain doubles, B-doubles. Er zijn ook trucks with triple trailers. Zie link (wikipedia).
| Australië kent de zogenaamde road trains (vrachtwagens met vaak drie tot vier aanhangers, maximaal ca. 55 meter lang, in de Northern Territory mogen ze net als het andere verkeer maximaal 130 km/uur rijden, bijv. op de Stuart Highway) |  |
 |
Vergelijk: (AusE & NzE) panel van (bepaald type stationwagon)
caravan / van
(BrE soms:) van = treinwagon
(BrE) luggage van = (AmE) baggage car = bagagewagon/pakwagen
(BrE) caravan = (Ned) caravan
(AmE) caravan = konvooi, karavaan
Historische achtergrond:
Etymologisch was ook in het Brits Engels het woord “car” of “carriage” het gangbare woord voor een (overdekte) treinwagon.Zowel “car” als “van” zijn oorspronkelijk verkorte vormen van het woord “caravan”, in de betekenis van overdekte (aanhang)wagen.
In de roman Martin Chuzzlewit (1843-1844) wordt dit duidelijk uit de volgende passage, waarin Charles Dickens, die in 1842 de VS had bezocht, een trein beschrijft:
“There were three great caravans or cars attached – the ladies’ car, the gentlemen’s car, and the car for negroes, the latter painted black, as an appropriate compliment to its company.”
In American Notes (1842) gebruikt Dickens de woorden “car”, “carriage”, en “caravan” als synoniemen: “There are no first and second class carriages as with us [in Britain]: but there is a gentlemen’s car and a ladies’ car: the main distinction between which is that in the first, everybody smokes; and in the second, nobody does. As a black man never travels with a white one, there is also a negro car; which is a great blundering chest, such as Gulliver put to sea in, from the kingdom of Brobdingnag. (…)
The cars are like shabby omnibuses, but larger: holding thirty, forty, fifty people. The seats, instead of stretching from end to end, are placed crosswise. Each seat holds two persons. There is a long row of them on each side of the caravan, a narrow passage up the middle, and a door at both ends. In the centre of the carriage there is usually a stove (…).” (chapter 4)
Het woord “van” werd in de tijd van Dickens (Brits Engels) gebruikt voor een “overdekte wagen” (AmE: covered waggon): Martin “beheld a kind of light van drawn by four horses, and laden, as well as he could see (for it was covered in), with corn and straw. (…) [H]e was lying at full length on a truss of straw, high and dry at the top of the van, with the tilt a little open in front for the convenience of talking to his new friend.” (Martin Chuzzlewit, hoofdstuk 13)
De snelle goedverende transportwagens waarmee verse vis vanaf Margate naar Londen werd vervoerd heetten “spring vans“:
“A company has lately started spring vans between London and Margate, for the purpose of conveying fresh fish by land; so that London is not without fish even when the boats are detained down the river. The vans travel at the rate of uight miles per hour, and keep up a certain supply for the tables of the great and the demands of the hotels.” (Cruchley’s Picture of London, 1831, p. 164)
Het volledige woord ‘caravan’ komt voor in de roman The Old Curiosity Shop waarin Dickens er zowel de woonwagen (als voorloper van de moderne ‘caravan’) van Mrs. Jarley mee aanduidt, als de overdekte wagen waarin ze haar wassen beelden (“wax-work”) vervoert:
“It was (…) a smart little home upon wheels, with white dimity curtains festooning the windows, and window-shutters of green picked out with panels of a staring red” (hfdst 26).
“Nell ventured to steal a look round the caravan and observe it more closely. One half of it (…) was carpeted, and so partitioned off at the further end as to accommodate a sleeping-place, constructed after the fashion of a berth on board ship.” (hfdst 27)
“[A]nother caravan (…) was employed besides in conveying from place to place the wax-work (…) was designated by a grovelling stamp-office as a ‘Common Stage Waggon'”. (hfdst 27)
De “caravan” van Mrs. Jarley was een luxe model, en geen gewone woonwagen waarin zigeuners rondreisden (“Neither was it a gipsy caravan”, hfdst 26)
Voorbeelden (BrE) caravan:
– Fish and chips, big amusement place, caravans down the beach. (Frances Fyfield, Perfectly Pure and Good, ch. 7)
– [T]hey landed with their elbows propped up on the bonnet of a car, looking through the windscreen (…) to watch Edward walk towards the road which led out to the (…) caravan park (…). (Frances Fyfield, Perfectly Pure and Good, ch. 9)
Voorbeelden (AmE) caravan:
– So we had driven west in my yellow VW Bug, in a two-car caravan with Hobie and his young girlfriend (…). (Scott Turow, The Laws of Our Fathers, p. 88)
– I look back through the rear window and realize that the other two cars in our caravan have suddenly disappeared. (Steve Martini, The Arraignment, chapter 26)
4. ‘rotonde’/ ‘verkeersplein’ = (AmE) traffic circle / (AmE) rotary / (BrE) roundabout
In het noord-oosten van de VS worden verschillende termen gebruikt (zie “Speaking American”, Josh Katz, 2016)
(AmE) traffic circle: vooral in New York en eastern New Hampshire
(AmE) rotary: vooral in Massachusetts en Maine
(AmE) circle: vooral in South Jersey
rotonde = (BrE/IntE/AusE) roundabout = (AmE ook) rotary
verkeersplein = (BrE) roundabout = (AmE) traffic circle
mini-rotonde = (BrE) mini-roundabout = (AmE) traffic circle
Het plaatsje Concord (Massachusetts) heeft zowel een ‘roundabout’ in het centrum als een (grotere) ‘rotary’ buiten het centrum vanaf State highway 2A:
 (AmE) rotary |
 (AmE) roundabout |
Voorbeeld:
(AmE) “A roundabout differs from a traffic circle in several ways.”
(AmE) “Located at the rotary across from Plymouth Harbor; provides loads of information about local attractions.”
Historische achtergrond:
(BrE) roundabout: “gyratory circuses were renamed roundabout by Rearsall Smith of the BBC (…) in the 1920s” (zie: Jeremy Smith).
Rotondes en verkeerspleinen zijn in de VS minder populair dan in Groot-Brittannië (en Europa in het algemeen). Maar in grote steden in het Noordoosten van de VS komen ze van oudsher voor. Op deze traffic circles (in de oostelijke VS meestal rotaries genoemd) had het instromend verkeer voorrang, wat tot grote opstoppingen leidde. Midden jaren-50 van de 20ste eeuw is men in de VS opgehouden met het bouwen van deze rotondes.
In de stad New Jersey is men in de jaren 20 en 30 begonnen traffic circles aan te leggen, met name op plaatsen waar 3 of meer straten elkaar kruisten. Er zijn er ooit ruim 100 geweest, maar sinds de 70er jaren is men begonnen met de ontmanteling/aanpassing ervan m.b.v. onder andere stoplichten, gescheiden rijbanen etc. (modified traffic circles).
In Washington DC zijn er tientallen rotondes die vaak het kruispunt vormen tussen de Streets en de hiermee diagonaal kruisende Avenues. Ze zijn vaak vernoemd naar beroemde Amerikaanse generaals en admiraals. Een beroemd traffic circle is bijvoorbeeld Dupont Circle. Deze rotonde werd al in 1871 aangelegd op het kruispunt met het Franklin Monument.
In de stad New York is Columbus Circle, daterend uit 1905, een bekend voorbeeld.
Meer westelijk, in de stad Indianapolis, ligt bijvoorbeeld het Monument Circle.
In een stad als San Francisco (o.a. een vijftal op Page Street) is men in 2003 met rotondes (traffic circles) gaan experimenteren om de snelheid van auto’s op de kruispunten te verminderen en fietsers zodoende te beschermen.
5. ‘snelweg’ / ‘auto(snel)weg’
(auto)snelweg = (BrE/IrE) motorway = (AmE/CanE) freeway
autoweg met gescheiden rijbanen = (BrE/IrE) dual carriageway = (AmE) divided highway / a two-way divided highway
| (AmE) highway (algemene term voor autoweg tussen steden) / thruway / throughway (idem) / freeway (deze term wordt vnl in de westelijke VS (Californië) gebruikt voor een niet-stedelijke autosnelweg zonder tolheffing) / expressway (autosnelweg in stedelijk gebied) / tollway / turnpike (autosnelweg met tolheffing) / interstate (= I …) |  |
 |
 |
Voorbeelden (AmE) divided highway = autoweg met gescheiden rijbanen:
– eighty miles of highspeed divided highway (…). (John D. MacDonald, Pale Gray for Guilt, chapter 6)
– But the big highway contractors in Florida take a year and a half turning fifteen miles of two-lane road across absolutely flat country into four-lane divided highway. (John D. MacDonald, Pale Gray for Guilt, chapter 6)
– She (…) swung around and out onto the divided highway, upshifting skillfully as she went. (John D. MacDonald, The Girl in the Plain Brown Wrapper, chapter 11)
AmE maakt onderscheid tussen enerzijds “freeway”, waar geen gelijkvloerse kruispunten voorkomen, en anderzijds “expressway”/”beltway”/”parkway” waar dat wel het geval kan zijn.
Omschrijvingen van freeway uit de Amerikaanse “rules of the road”:
(AmE) “Expressways include parkways or beltways. (…) An expressway looks like a freeway in many ways, but (…) an expressway may have intersections with cross-traffic and traffic lights.”
(CanE) “a freeway – also called an expressway – is a high-speed multi–lane road”
Kenmerken van een (AmE) freeway:
– (AmE) on-ramp = oprit = (BrE) entry slip-road
– (AmE) off-ramp = afrit = (BrE) exit slip road
– (AmE) overpass = viaduct = (BrE) flyover
Voorbeelden (AmE) freeway:
– Sam pulled out into traffic, using the surface roads until he made his way to the freeway. (Nancy Taylor Rosenberg, Trial by Fire, chapter 12)
– They went up the freeway ramp, but it was rush hour and traffic was barely moving. (Nancy Taylor Rosenberg, Trial by Fire, chapter 12)
– Fifteen minutes after leaving the freeway, she rolled down the main drag of Anacortes (…).(Steve Martini, Critical Mass, chapter 15)
– Ahead, the pickup truck moved onto the Interstate 5 freeway. (Michael Crichton, State of Fear, Avon Books, p. 304)
Voorbeelden (AmE) expressway:
– … the railing that divided the expressway … (Tom Wolfe, Bonfire of the Vanities, chapter 22)
– When they reached the city proper, Manhattan, and came in off the expressway, the FDR Drive, there were people hanging over the railings (…). (Tom Wolfe, The Right Stuff, chapter 12)
– the two cars entered the ramp for the southeast expressway (Michael Crichton, A Case of Need)
– On a normal day, he would now be driving home on the expressway. (…) The Santa Monica Expressway. (Michael Crichton, The Andromeda Strain, chapter 27)
Voorbeelden met (AmE) overpass:
– At the cloverleaf, he did a quick illegal U-turn to get himself up on the overpass. (Tim Green, The Letter of the Law, chapter 36)
– I parked under a freeway overpass. (Nancy Taylor Rosenberg, Interest of Justice, chapter 16)
– Sherman (…) sent the Mercedes barreling under the Thirty-first Street overpass and up the ramp onto the Triborough Bridge. (Tom Wolfe, Bonfire of the Vanities, chapter 4)
– Headlights would come at them from the direction of West Palm and they’d keep to the narrow space between the car and the concrete abutment of the overpass. (…) the concrete overpass rail. (Elmore Leonard, Out of Sight, chapter 6)
(AmE tegenwoordig meestal:) parkway = (1) snelweg (bijv. de GW Parkway, zie toelichting), (2) weg met groenbeplanting; een met groen/bomen omzoomde straat; landschappelijk aangelegde doorgaande weg
Tegenwoordig komen er ook parkways voor met slechts wat beplanting op de middenstrook (median) voor op industrieterreinen, of bedrijvenlocaties, bijv. in Monterey.
In de 7e en latere edities van de OALD luidt de definitie: “(NAmE) a wide road with trees and grass along the sides or middle”
Enkele beroemde Amerikaanse parkways:
De George Washington Parkway (“G.W. Parkway”), en de Baltimore-Washington Parkway.
David Baldacci beschrijft de GW Parkway in zijn boek Hell’s Corner (2010):
“The GW Parkway was one of the most beautiful stretches of road in the D.C. metro area. There were thick woords on both sides of the asphalt, stone walls lining the roads (…)”. (Chapter 76)
Voorbeelden van (AmE) parkway :
– “I cruised out of Center City into the neighborhoods where the two-family houses roosted like hens behind the frozen lawns and the leafless trees, stark and black, loomed above the parkways.”(Scott Turow, Pleading Guilty, chapter 6)
– “We were parked beneath one of the grand century-old elms that rose in the parkway in front of the hulking three-story tenement.” (Scott Turow, Personal Injuries, chapter 30)
– “In the front lawn, near the parkway, a single skinny sappling stood (…).” (Scott Turow, The Burden of Proof, chapter 8)
– “When he had driven a block or two, under the large stout trees that rose up along the parkways in this part of town (…).” (Scott Turow, The Burden of Proof, chapter 20)
– Huge elderly trees, bare in winter, rise in the parkway above the line of cars at the curb. (Scott Turow, The Laws of Our Fathers, p. 334)
– Tommy gazed down the broad avenue canpied by the solid old trees that rose in the parkway on either side. (Scott Turow, Innocent, ch. 7)
– Tim Brody lived in the same Kewahee neighborhood (…). The little hip-roofed bungalows (…) sat squad as toads on forty-foor lots, with huge old trees in the snowy parkways. (Scott Turow, Identical, chapter 4)
– the Acura was at the curb, facing the other way beside the heavy old trees in the parkway. (Scott Turow, Identical, chapter 29)
– The guy was doing eighty out the airport parkway. (Steve Martini, The List, chapter 36)
– A dozen police cars, an ambulance, and a fire emergency vehicle lined a portion of the parkway that ran through the park. > … een ambulance en een brandweerauto waren ggeparkeerd langs de autoweg door het park. (Tim Green, The Letter of the Law, chapter 17, vertaald door Gerard Grasman: De Letter van de Wet)
Historische achtergrond:
Parkways zijn veelal in de jaren-30 van de 20ste eeuw aangelegd als voor recreationeel gebruik bedoelde snelwegen, met vaak een groene tussenstrook en beplanting aan de zijkanten, maar in de loop der tijd zijn vaak opgeslokt door stedelijke gebieden waardoor het groene karakter ervan is verdwenen, en het eigenlijk nu gewone, drukke snelwegen voor forenzen zijn geworden.
In de 19e eeuw was een “parkway” een “weg in het park”, bijvoorbeeld in Central Park, met een strikte scheiding van voetgangers en rijdend verkeer (koetsen, etc.). In de jaren-30 kreeg het de betekenis van een autoweg voor recreatief verkeer (dus niet voor vrachtvervoer), met gescheiden rijbanen en een brede groene middenberm.
Het woord ‘parkway’ wordt in het Amerikaanse woordenboek Webster’s Third New International Dictionary (editie 1986) nog gedefinieerd als “1. (a) a broad landscaped thoroughfare; esp.: one from which trucks and other heavy vehicles are excluded; (b) a roadway in a park: a landscaped thoroughfare connecting parks”; (c) an expressway located on a strip of land legally constituting a public park and therefore not open to heavy vehicles; 2. a landscaped strip of land paralleling or running in the center of a thoroughfare. Deze definties waren toen al verouderd, zoals ook blijkt uit een andere editie van Webster’s Dictionary (de 2e editie van Random House Webster’s Unabridged Dictionary, 1987), waarin de definitie verder geactualiseerd is (het is niet langer afgesloten voor vrachtverkeer): “a broad thoroughfare with a dividing strip or side strips planted with grass, trees, etc.“. Een extra betekenis betreft een regionaal gebruik (“chiefly New York State and western New England”): ‘a strip of grass, sometimes planted with trees or shrubs, between a sidewalk and curb“.
In de Oxford Advanced Learner’s Dictionary (OALD) wordt ‘parkway’ voor het eerst vermeld in de 5e editie (1995).
De definitie luidde: “(US) a wide road with trees, grass, etc. along the side and/or the central strip”.
Ook in Groot Brittannië (bijv. bij Peterborough en Milton Keynes) komt de term Parkway soms voor met dezelfde oorspronkelijke betekenis als de Amerikaanse. Maar tegenwoordig is (BrE) Parkway ook een aanduiding voor een park-and-ride treinstation, zoals in de Bristol Parkway railway station. Zie ook wikipedia (link).
| Vertaaltips en dilemma’s: De vertaling “snelweg (weg door fraai landschap)” in Van Dale’s woordenboek is niet in alle gevallen juist, bijvoorbeeld als het parkways in stedelijke gebieden betreft.Parkways in stedelijke gebieden zijn veelal niet ongelijkvloers, en er komen uitritten van aangrenzende woningen op uit. Wonderlijke vertalingen: |
(BrE) highway = openbare weg = synonymous with public highway, as opposed to private road (zie wikipedia link) (as in the ‘Highways Act 1980’): a notice mounted on a pillar on a shopping pavement at Charing Cross Rd (in London) says that this road “has not been dedicated as a highway”. Vergelijkbare bordjes zijn ook te vinden bij o.a. Lincoln Ínn en Gray’s Inn, in Londen.
 |
 |
De (AmE) highway die steden met elkaar verbindt gaat binnen de bebouwde kom over in Main Street: (AmE) “the highway became Main Street” (from John Grisham’s The Appeal)
Het AmE ‘slang’-woord voor ‘straat’ is drag. Dus:
(AmE) main drag = (AmE) main street / (BrE) high street.
En vandaar ook de woorden ‘drag queen’, ‘drag race’, etc.
(Ned) ringweg:
(BrE) ringroad, (ook, bijv. de M25 rondom London: the Orbital)
(AmE) outer belt (ook, bijv. om Washington DC: the Beltway)
(BrE) road / (AmE) street
The BBI Combinatory Dictionary of English (3e editie, 2009) geeft de volgende Usage Note:
“When either ‘road’ or ‘street’ is possible in CE [= Common English], AE may prefer ‘street’; BE ‘road’: ‘go across the street (esp. AE) / ‘road’ (esp. BE) and you’ll see it’.
(AmE) surface street/ surface road > wordt gebruikt in de betekenis van “B-road”, dus een straat of weg die, in tegenstelling tot een snelweg, gelijkvloerse kruispunten kent.
Voorbeelden (AmE) surface street / surface road:
– use surface streets to avoid tie-ups on the highway. (Scott Turow, Limitations, chapter 10)
– he’d finally pulled off to take surface streets the rest of the way home. (Scott Turow, Innocent, chapter 43)
– Sam pulled out into traffic, using the surface roads until he made his way to the freeway. (Nancy Taylor Rosenberg, Trial by Fire, chapter 12)
Zie ook extra note bij ‘roads’ in OALD (9e editie, 2015):
“(…) A lane is a narrow street between buidlings or, in BrE, a narrow country road.
High street is used in BrE, especially as a name, for the main street of a town, where most shops, banks, etc. are (…). NAmE Main Street
is often used as a name for this street. (…)
British and American English use different words for the roads that connect towns and cities. Motorways, (for example, the M57) in BrE,
freeways, highways or interstates(…) in NAmE, are large divided roads built for long-distance traffic to avoid towns.
A ring road (BrE) / an outer belt (NAmE) is built around a city or town to reduce the traffic in the centre. This can also be called a beltway in NAmE, especially when it refers to the road around Washington D.C.”
voetgangersoversteekplaats = (BrE/CanE/IrE/AusE) pedestrian crossing, crossover
bewaakte oversteekplaats = (BrE) signal-controlled crossing, signalled crossing, light-controlled crossing
7. transmission
(BrE) transmission = (1) automatic transmission, (2) overbrenging, transmissie, overdracht (the drive train system from clutch to final drive)
(AmE) transmission = versnellingsbak (AmE slang: tranny, the box, BrE: gearbox)
automatische versnelling = (AmE) standard transmission = (AmE) standard (gear) shift (spreektaal ook: slush, slush box, mashed potato drive) = (IntE) automatic shift
Toelichting:
Amerikaanse auto’s hebben standaard een automatische versnelling. Deze Amerikaanse betekenis is van latere datum. In oudere Amerikaanse teksten, zoals in The Great Gatsby (van F. Scott Fittzgerald) kan een term als “standard shift”, in de betekenis van ‘handmatige versnelling’, voor de moderne lezer daarom makkelijk tot verwarring leiden.
In hoofdstuk 7 van zowel de oorspronkelijke Amerikaanse editie (1925), als de latere Britse edities, vraagt Tom Buchanan aan Jay Gatsby of diens auto handgeschakeld (dus geen automaat) is:
“Is it standard shift?” demanded Tom.
“Yes”
“Well you take my coupé and let me drive your car to town.”
(…) Tom pushed the unfamiliar gears tentatively (…)”
Voorbeeld (IntE) automatic shift in eenAmerikaanse tekst:
– I started the car engine and put the automatic shift into drive (…). (John D. MacDonald, One Fearful Yellow Eye, chapter 11)
(BrE) to drive gear = (AmE) to drive stick = een auto met versnelling besturen
AmE spreektaal: auto met handversnelling = handshaker
schakelen = (AmE/CanE) shift (into first gear, reverse gear, etc.)
bijschakelen = (AmE/CanE) upshift
terugschakelen = (AmE/CanE) downshift
versnellingspook = (AmE) (gear) shift lever = (CanE) gear selector
Voorbeelden (AmE) gearshift / stick shift / manual shift / floor shift / shift lever = (Ned) handversnelling:
– … he’s still wondering what the fuck this manual shift shit is. (Tom Wolfe, I Am Charlotte Simmons, chapter 24)
– As soon as he slipped the floor shift into drive and started off, the muffler blew. (Tom Wolfe, Back to Blood, chapter 7)
– The car was not new, but it was cool, with a stick shift that she worked like a veteran race car driver. (John Grisham, The Client, chapter 18)
– Instead she kept one eye on the cardboard container, the other on the road, her right hand alternating between the shift lever and the box on the seat next to her (Steve Martini, Double Tap, chapter 1)
– the electric gearshifts on the cars. (Michael Crichton, Jurassic Park, Ballantine Books, p. 140)
– It took a while for Stone to find reverse on the gearshift, and then they doubled back (…). (Michael Crichton, The Andromeda Strain, chapter 7)
Voorbeelden (AmE) to shift = schakelen / to downshift = terugschakelen / to upshift = bijschakelen, etc.:
– He shifted into first and headed the pickup truck up the private road. (Elmore Leonard, The Big Bounce, chapter 12)
– “Shit”, Brenda said, throwing the gearshift into reverse, making a quick left and then squealing out of the parking lot. (Nancy Taylor Rosenberg, Trial by Fire, chapter 14)
– He heard the BMW, across the parkway, downshift and pick up speed. (Elmore Leonard, The Hunted, chapter 3)
– [H]e threw the gear-shift into reverse (…). (Nancy Taylor Rosenberg, Interest of Justice, chapter 15)
– He shifted into second gear. (…) He shifted down into first gear. (Tom Wolfe, Bonfire of the Vanities, chapter 4)
– She was about to put the car in gear, but she stopped, her hand resting on the shift. (Michael Crichton, A Case of Need)
– But she had to let go of him to shift gears. (Michael Crichton, State of Fear, Avon Books, p. 605)
– She downshifted, grinding gears, got control, and continued up. (Michael Crichton, State of Fear, Avon Books, p. 606)
– She (…) swung around and out onto the divided highway, upshifting skillfully as she went. (John D. MacDonald, The Girl in the Plain Brown Wrapper, chapter 11)
– She slammed into curves, downshifting, shifting back, keeping the rpm well up toward the red (…). (John D. MacDonald, A Deadly Shade of Gold, chapter 19)
– he pulled the shift into low (…). (John D. MacDonald, Condominium, chapter 38)
8. vgl. (harde/zachte) berm / vluchtstrook / (België: pechstrook)
cf. verge / roadside / shoulder / soft shoulder / hard shoulder / (BrE) escape lane / (AmE) emergency exit / egress
vluchtstrook = (BrE/IrE) hard shoulder = (AmE/CanE/AusE) shoulder
Voorbeeld (AmE) breakdown lane:
– I stuck my flasher on the roof, and pulled into the right-hand breakdown lane. (Michael Crichton, Rising Sun, Arrow Books, p. 168)
9. treinconducteur
A.g.v. de verschillende BrE en AmE betekenis en uitspraak van guard: kan de Amerikaanse treinpassagier tijdelijk in verwarring raken bij de volgende mededeling via de intercom in een Britse trein: this is your guard speaking. In AmE is de uitspraak van ‘guard’ en ‘God’ hetzelfde.
In American Notes (1842) schreef Charles Dickens al over de verschillende Amerikaanse benamingen voor ’treinconducteur’:
“The conductor or check-taker, or guard, or whatever he may be, wears no uniform.” (Chapter 4)
Voorbeeld van (BrE) train manager:
Aan boord van de Great Western Railway (1/1/14) heet de conducteur “train manager” i.p.v. guard.
| 10. (Ned.) bagage = (IntE) baggage* / (BrE ook:) luggage* Het betekenis verschil tussen ‘luggage’ en ‘baggage’ dat voorheen bestond tussen het Brits- en Amerikaans- Engels, en dat nog steeds in stijlboeken wordt beschreven, is in de loop der tijd minder strikt geworden. In zowel BrE als AmE wordt met ‘luggage’ de tassen en koffers waarin bagage kan worden vervoerd. Daarnaast kan het woord ‘luggage’ in beide taalvarianten ook als synoniem voor ‘baggage’ (Ned.: bagage/bepakking) worden gebruikt. (BrE) baggage = (BrE) luggage = (1) bagage, bepakking (AmE synoniem: bags); (2)‘geestelijke bagage’ Volgens de OALD: komt ‘luggage’ in de betekenis van (Ned) ‘bagage’ in BrE wel vaker voor dan in AmE: “Luggage is the usual word in BrE, but baggage is also used, especially in the context of the bags and cases that passengers take on a flight. In NAmE baggage is usually used.” |
 Paddington Station in London (BrE) |
Voorbeeld: (BrE) luggage van = (AmE) baggage car = bagagewagon/-wagen, pakwagen
Zie Blue Guide to London, 1918, pagina 5
Historische achtergrond: In het Amerikaans-Engels werd het woord ‘luggage’ niet zo vaak in de betekenis van ‘baggage’/ ‘bepakking’ gebruikt also in het Brits-Engels:
In 1935 gaf H.W. Horwill in American Usage hierbij de volgende uitleg:
“While [AmE] baggage = [BrE] luggage, the latter word is not unknown in [AmE]. It is used there [in America], however, in a sense that differs from its meaning in [BrE]. In [BrE] luggage is a collective term for the trunks, bags, &c., that a traveller takes with him. These trunks are not considered luggage until they are packed for the journey. In [AmE], on the other hand, it is only as long as they are empty that they are called luggage. Thus we may read in a newspaper that ‘a gift of luggage is a substantial evidence of one’s esteem for the recipient’. The specific items suggested to prospective purchasers are women’s overnight cases, men’s travelling bags, and brief cases. A Boston firm which sells travelling bags and similar articles has taken the name of the Boston Luggage Co.”
Uit de volgende voorbeelden van (BrE) luggage blijkt dat het bovengenoemde door Horwill gemaakte onderscheid niet (meer) zo strikt is:
– Luggage is doing well these days. Luggage is good. (Bargain Hunt, 11 jan. 2016, over de populariteit van oude koffers en tassen als handelswaar)
– I love a piece of vintage luggage.
Voorbeelden (AmE) baggage = (Ned.) bagage
– Marlee met him by the baggage claim, and they embraced fiercely. > Marlee stond bij de bagageafdeling op hem te wachten en ze omhelsden elkaar innig. (John Grisham, Runaway Jury / In het Geding, vertaald door Hugo en Nienke Kuipers, hfdst. 42)
– The baggage was unloaded and carried up to the room. (Elmore Leonard, The Hunted, chapter 20)
– Down under the terminal near the Eastern baggage claim area. (Elmore Leonard, Stick, chapter 12)
– Señor Ramos is nothing but a baggage handler at Miami Airport. (Tom Wolfe, Back to Blood, chapter 4)
– 40 pounds of baggage (John D. MacDonald, The Lonely Silver Rain, chapter 3)
– Sandy and I were headed for the baggage counter on the main concourse with Alvin (…). (Philip Roth, The Plot Against America, chapter 4)
Voorbeelden (AmE) luggage = (Ned) bagage:
– “Does he have luggage?”my father asked the nurse. But before she could answer, Alvin said, “Sure I got luggage. Where do you think my leg is?” Sandy and I were headed for the baggage counter on the main concourse with Alvin (…). (Philip Roth, The Plot Against America, chapter 4)
Voorbeelden (AmE) luggage = tassen en koffers:
– “Louis Vuitton luggage” = tassen en koffers van het merk Louis Vuitton (Time Magazine, Nov. 25, 2013)
Op de Amerikaanse Louis Vuitton website worden de volgende categorieën tassen en koffers genoemd: hardsided luggage, softsided luggage, rolling luggage
– We had nice luggage, an item we failed to mention when we split the assets. > We hadden mooie tassen en koffers, iets waar we het niet over hadden gehad toen we onze bezittingen verdeelden. (John Grisham, The Street Lawyer / De Straatvechter, vertaald door Hugo en Nienke Kuipers, hfdst 16)
– Their luggage was being loaded on. (Elmore Leonard, The Hunted, chapter 19)
– They would go in (…) and look for luggage first, something to put stuff in. (Elmore Leonard, The Big Bounce, chapter 8)
– a set of rose-colored matched luggage (Elmore Leonard, The Switch, chapter 20)
– In the first two stores he entered, (…) a luggage shop and an office-supply store, the clerks gave him a fishy look and insisted they had no change. (Tom Wolfe, a Man in Full, chapter 11)
– I travel nice. Ace. Good luggage, good clothes, first class all the way. (John D. MacDonald, Free Fall in Crimson, chapter 21)
Voorbeelden van (BrE/AmE) baggage/luggage in de figuurlijke betekenis van “last”/ “belasting”/ “geestelijke bagage”:
(BrE): She wondered what luggage Venetia Aldridge had brought from her privileged past. (P.D. James, A Certain Justice, chapter 24)
(BrE) it certainly beat the shit out of the sort of baggage-laden, life-wrecking relationship which usually followed grief. (Frances Fyfield, Looking Down, ch. 2)
(AmE): If he ever sought higher office, he certainly didn’t want the baggage of a chauffeur wrapped around his neck. (John Grisham, The Brethren, ch. 2)
(AmE) Crone is going to be carrying a lot of baggage when this is over. (Steve Martini. The Attorney, chapter 26)
 (AmE) luggage |
 (AmE) luggage |
(AmE) rumble seat = (BrE) dickie seat = achterbank van een tweezitsauto (roadster)
(AmE) ragtop = convertible* = (BrE) softtop = (Ned) cabriolet
Voorbeeld (AmE) ragtop = (BrE) softtop = (Ned) cabriolet:
– a ragtop cruised by (James Ellroy, L.A. Confidential)
Voorbeeld (IntE) convertible in Amerikaanse tekst:
– They had a white Pontiac convertible (…). (John D. MacDonald, A Deadly Shade of Gold, chapter 13)
12. (BrE) coupé = (AmE also:) coupe
13. (BrE) screen = (AmE) shield, in allerlei betekenissen. Zie ook same word, note 55.
voorruit = (BrE/IrE/AusE) windscreen = (AmE) windshield
rookgordijn = (Bre) smoke screen = (AmE) smoke shield
ontstoren = (BrE) screen =(AmE) shield
radio-ontstoord = (BrE) radio screened = (AmE) radio shielded
Maar: windscherm, windschut = (BrE/AusE, usually) windshield = (AmE, usually) windscreen
Zie ook clothes note 8, en same word note 55
 |
 |
Voorbeelden (AmE) windshield = voorruit:
– He was staring through the windshield. (Tom Wolfe, Bonfire of the Vanities, chapter 4)
– The rain came down harder, the windshield wipers were sweeping back and forth (…). (Tom Wolfe, Bonfire of the Vanities, chapter 22)
– Roger Too White stared through the windshield of his Lexus, astonished. (Tom Wolfe, A Man In Full, chapter 1)
– The windshield wipers snicked back and forth. (Michael Crichton, Timeline, Ballantine Books, p. 486)
– Sanders looked at Fernandez sitting in the front seat, behind the rain-spattered windshield. (Michael Crichton, Disclosure, Arrow Books, p. 283)
– Most of the groceries went up in the air and fell onto the hood and windshield. (John D. MacDonald, Condominium, chapter 2)
Voorbeeld (AmE) windscreen / wind screen = windscherm:
– The wall shielded her from some of the west wind, and she had set up an additional wind screen, one of those made of shining metal to intensify the heat of the sun. (John D. MacDonald, The Quick Red Fox, chapter 8)
14. fender
(BrE) fender = voorspoiler, voorstuk of -paneel of achterpaneel van de auto, vlak tegen het wegdekniveau = (underbumper) apron, airdam
(AmE ook:) fender = (1) mudguard = spatbord = (BrE) wing; (2) stootkussen, stootband, buffer (tussen boot en kadewand)
(BrE) fascia = (IntE) dashboard, instrument panel = (Ned) dashboard, instrumentenpaneel
(AmE) fascia, front fascia, rear fascia = (IntE) front panel / back panel = (Ned) bumperlijst
Zie ook: Road & Track, Illustrated Automotive Dictionary, John Dinkel
Voorbeeld (AmE) fender = (Ned) spatbord:
– The fender of the taxi caught the bumper of another car as they passed. (Steve Martini, The List, chapter 36)
– Mainly she could see the fender of the black Mercedes in front of them (…). (Tom Wolfe, Back to Blood, chapter 8)
– … a grease-spattered Ford with flapping fenders (…). (Edna Ferber, Giant, chapter 22)
– the right-rear fender (Elmore Leonard, Pronto)
– A figure appeared at the right front fender. (Elmore Leonard, Stick, chapter 5)
– He was propping himself up against the front fender of the Lincoln (…). (Michael Crichton, Rising Sun)
– The tyrannosaur stood in the rain near the front fender. (Michael Crichton, Jurrasic Park, Ballantine Books, p. 188)
– I walked around and found the deep dent in the back right fender. (John D. MacDonald, A Purple Place for Dying, chapter 3)
– (…) leaning against the front fender with his arms folded. (John D. MacDonald, Bright Orange for the Shroud, chapter 10)
– The fenders were gone to provide space for the huge tires (…). (John D. MacDonald, The Lonely Silver Rain, chapter 11)
– the front left fender (John D. MacDonald, Condominium, chapter 39)
Voorbeelden fender = stootkussen, stootband, buffer:
– The unfriendly old man (…) stood by his railing with a big fender, ready to lower it to where I might crunch into him. (John D. MacDonald, The Scarlet Ruse, chapter 15)
– I (…) found the old fenders I (…) was saving in case I had to use them in a lock somewhere, with the sides of the lock black with oil. (John D. MacDonald, The Scarlet Ruse, chapter 20)
– Chook asked about fenders, and I saw that the rub rail would rest well against the pilings and told her not to bother. (John D. MacDonald, Bright Orange for the Shroud, chapter 15)
15. motorbike
(AmE) motorbike = lightweight motorcycle (= moped, Ned. bromfiets, tot 50cc …?); (BrE) motorbike = motorcycle (vanaf 50 cc…?); N.B. (BrE & AmE) bike is zowel een gewone fiets met trappers (= bicycle, BrE ook: pushbike, AmE ook: pedal bike) , als een ‘bromfiets’ (met kleine cilinderinhoud) en een ‘motor’ (met grote cilinderinhoud van 50 cc of meer).
Voor AmE definities van motorcycle, motor-driven cycle, motorized bicycle (moped), mini motorcycle (pocket bike), zie bijvoorbeeld de California Highway Patrol homepage: link
A motorcycle is a vehicle whose motor displaces more than 150 cubic centimeters and has a seat or saddle for the use of the rider. It is designed to travel on not more than three wheels in contact with the ground and weighs less than 1,500 pounds. A motor-driven cycle is a motorcycle whose motor displaces less than 150 cubic centimeters.
(Ned.) ANWB: link
(BrE) AA, Automobile Association: link
(BrE) Royal Automobile Association: link
(AmE) AAA, American Automobile Association: link
17. underground / subway / metro / tube
(BrE) underground / tube = (AmE) subway = (Ned.) metro
(AmE ook, in Washington DC:) ‘Metro’
Zie ook ‘underground’ in OALD (9e editie, 2015)
“A city’s underground railway / railroad system is usually called the underground (often the Underground) in BrE and the subway in NAmE. Speakers of BrE also use subway for systems in American cities and metro for systems in other European countries. The Metro is the name for the system in Paris and Washington, D.C. London’s system is often called the Tube.”
De Britse termen underground en tube zijn niet altijd synomiem geweest.
De term ‘underground railway’, kortweg ‘underground’ is vanaf het eerste begin (1863) in gebruik geweest voor de ondiepe metrotunnels waarover met stoom (tot 1905) aangedreven treinen liepen: de Metropolitan Lines en de Metropolitan District Railways.
Britse taalpuristen en transportdeskundigen houden overigens nog steeds vast aan het onderscheid tussen de echte ’tubes’ en de deels
bovengrondse- en deels ondergrondse, overdekte metreolijnen. De ‘District Line’ wordt door hen bijvoorbeeld geen ’tube’ genoemd, maar ‘a sub-service train’. (Citaat van voormalig metromachinist Chris Hughes in het BBC-programma Eggheads, van 9 april 2014).
In Murray’s Handbook to London (As It Is) van 1871 wordt de “Metropolitan or Underground Railway” als volgt beschreven: “It runs on a level with or below the gas-pipes and water mains, and has been called “the Railway of the Rats”, the companions of sewers. It consists
of 3.5 miles of tunnels and cuttings from Paddington to Furringdon Street and Moorgate (…). The first year [1863] it carried 9.5 million passengers, and in 1869, 40 millions.” (p.52)
N.B. De afgekorte term “Metro” als afkorting van “Metropolitan Railway” is in Engeland nooit gangbaar geweest. Het was altijd “Underground (Railway)” of, formeel en voluit “Metropolitan Railway“.
De term “tube” wordt pas later gangbaar (tussen ca. 1900-1907) wanneer de elektrische metrolijnen worden aangelegd door veel dieper
gelegen tunnels (‘buizen’). In tegenstelling tot treinen die op stoom liepen waren er voor de elektrische treinen geen diepe ventilatieschachten nodig. De eerste elektrische metro in Londen (en de wereld) dateert van 1890.
In Ward Lock’s Red Guide to London van 1906, wordt een uitvoerige omschrijving van “the Underground” gegeven. De Metropolitan Railway en Metropolitan District Railway (“popularly known as ’the underground'”) bestaan dan uit een Inner Circle, Middle Circle, Outer Circle, en Branch Lines). Onder het aparte kopje “Electric Railways” worden vier nieuwe elektrische metrolijnen genoemd die sinds 1890 zijn aangelegd. Eén van deze lijnen, The Central London Electric Railway”, heeft in de volksmond dan al de bijnaam “Twopenny Tube”. En ook de andere lijnen worden al snel ‘tubes’ i.p.v. ‘(electric) railways’ genoemd. In de Red Guide van 1908 heten ze repectievelijk : Central London Tube (1900), Great Northern and City Tube (1904), en Waterloo Tube. De in 1890 aangelegde City and South London Electric Railway wordt dan ook wel the City and South London Tube genoemd. De term ‘Electric Railways’ is vervangen door ‘Tube Railways’ (“the opening of underground Electric railways, or, as they are more generally called “Tubes”, in every direction has made a wonderful difference to London”). In de periode 1906-1908 zijn overigens ook de Picadilly Tube, Bakerloo Tube (officieel: The Baker Street and Waterloo Railway), en de Hampstead Tube (later Northern Line genaamd) in bedrijf genomen.
The Blue Guide to London (1918) vermeldt onder het kopje “Underground Railways” het volgende:
“Beneath the most frequented parts of London is an elaborate system of underground electric railways, with frequent trains, providing a cheap and rapid mode of transit. This includes the deep Tube Railways, which have mostly sprung into existence during the last ten years or so, and the shallow Metropolitan and Metropolitan District Railways, formerly worked by steam. (…) The stations are indicated by signs (illuminated at night) with the word ‘Underground’. At their points of intersection the underground railways are connected with one another by subways (…). The Metropolitan and the District Railways (the latter officially the ‘Metropolitan District Railway’) encircle central London (the ‘Inner Circle’) and send out branches above ground to various suburbs. Even in the centre of London the trains do not run entirely underground (…). The Tube Railways run at a depth varying from 20 to 180 ft within London; but the extremities of some of the longer tubes emerge in the open air. “ (pp. 23-24)
Ward Lock’s Red Guide to London van 1924 vermeldt:
“Underground railways (…) are distinguished from the ‘Tube’ Railways by the fact that they were operated until 1905 by steam, and as they are only a short distance under the surface, lifts or escalators are not necessary at the stations.”
De termen “underground (railways)” en “tube (railways)” worden formeel nog lange tijd gescheiden van elkaar gebruikt. Maar in de jaren-50 vermeldt Ward Lock’s Red Guide to London (60e editie) dat de term “underground” algemeen wordt gebruikt voor zowel de tubes, die diep onder de grond rijden, als de Metropolitan Line en District Line: “Although the name “Underground” has been popularly applied to all these lines, in actual fact only a quarter of their length is actually in tunnel, the remainder being on the surface” (p.53).
(BrE) subway = voetgangerstunnel; eventueel met extra toevoeging (bijv. pedestrian subway / public subway) om misverstanden te voorkomen, bijv. in steden zoals Londen met veel Amerikaanse bezoekers; voor Britten zelf geldt dat de term underpass verwijst naar een tunnel voor gemotoriseerd verkeer (bijv. in Londen aan het begin van Euston Road, komende vanaf Marylebone Road). Maar het kan ook als synoniem van (BrE) subway voorkomen:
Voorbeeld (BrE) underpass:
– He breathed the air in the underpass which linked the station to the Underground. (Frances Fyfield, Seeking Sanctuary, ch. 13)
(AmE) Subway is ook de naam van een grote, overal aanwezige Amerikaanse fastfood-restaurantketen; nu ook in Londen, Engeland
‘Metro‘ komt in BrE wel voor als het gaat over de metro op het Europese continent
Subway, in de betekenis van ‘metro’, komt in BrE voor als men het over de metro in de VS heeft.
In de steden Parijs en Washington DC: The Metro
|
|
|
|
 fastfood restaurant, London |
underpass closed for motorised traffic, London
18. (AmE) bag = (1) tas (2) koffer (BrE: suitcase); voor de duidelijkheid gebruiken Amerikanen soms ook cloth bag (stoffen tas).
(BrE) duffelbag = (AmE) holdall = (Ned.) weekendtas (zie ook in ‘notes’ bij “Clothes & Accessories”)
(AmE) satchel = schoudertas, algemeen; (BrE) satchel: idem, maar met associatie van ‘schooltas’
19. Pullman (car): (BrE) luxe trein(wagon); (AmE) slaapwago
(De naam ‘Pullman’ is afkomstig van de plaats vlakbij Chicago waar de eerste van dit model wagons werden geproduceerd.
20. Kever (Volkwagen-model), etc.
(BrE) Beetle
(AmE ook:) Bug
De woorden Bug / Beetle worden in AmE ‘door elkaar’ gebruikt. Soms ook door dezelfde persoon in dezelfde context, zoals in David Baldacci’s roman “Hour Game“. John Grisham gebruikt de term “Volkswagen Beetle” (Gray Mountain, ch. 37)
(AmE) Bug = Volkswagen Kever
(BrE) Bug = Bond Bug
Opmerking:
(BrE) Bug is een driewielige dwergauto waarvan er in de 70-er jaren 2200 werden geproduceerd door de Reliant Motor Company (a three wheeeled automobile / microcar with a lift-up canopy). Zie Wikipedia.
(AmE) Beamer = BMW
Voorbeeld (AmE) bug = Volkswagen Kever:
– [He] crossed over the line again, this time accelerating past a Volkswagen bug (…). (Tim Green, The Letter of the Law, chapter 36)
– Back in New Haven, he owned an ancient VW Bug. (Michael Crichton, Timeline, Ballantine Books, p. 428)
– Last year it was a yellow Volkswagen bug (…). (John D. McDonald, The Lonely Silver Rain, chapeter 18 > in ditzelfde hoofdstuk wordt ‘beetle’ als synoniem gebruikt, zie hieronder)
Voorbeeld (AmE/IntE) Volkswagen Beetle:
– He drove a 1969 Volkswagen Beetle, and a photo of it was flashed on the wall, taking the place of his face. (John Grisham, Runaway Jury, chapter 1)
– “What are you driving right now?”- “A Volkswagen Beetle, from Casey’s Rent-A-Wreck in Roanoke. Forty bucks cash a day, plus gas and mileage. Real cute.” (John Grisham, Gray Mountain, chapter 37)
– I saw a yellow beetle pulled halfway into the carport. (John D. McDonald, The Lonely Silver Rain, chapeter 18 > in ditzelfde hoofdstuk wordt ‘Volkswagen Bug’ als synoniem gebruikt, zie hierboven)
Voorbeeld (AmE) Beamer = BMW:
– Stephen Frey, The Day Trader
– David Baldacci, The Innocent, chapter 63
21. trip / journey
(BrE) journey kan ook een kort reisje zijn. Bijv: your journey/trip to work.
(AmE) journey is altijd een langere reis.
Zie ook ’trip or journey’ in OALD (9e editie, 2015)
“(…) Journey is more often used when the travelling takes a long time and is difficult. In North American English journey is not used for short trips: (BrE) What is your journey to work like? “
22. benzineverbruik (zie ook OALD)
(BrE) ‘my car does 35 mile to the gallon’
(AmE) ‘my car gets 35 miles to the gallon’
23. perron = (BrE/IntE) platform / (AmE) track
OALD (9th ed.): ” In British stations, the platforms, where passengers get on and off trains, have different numbers. (…) In stations in the USA, it is the track that the train travels along that has a number.”
Voorbeeld van (IntE) platform in combinatie met (AmE) track = (Ned) perron:
– Inside the mammoth station, he drifted with the crowd, up the escalators, into the controlled frenzy of the platform area where a dozen tracks brought the trains. (John Grisham, The Broker, chapter 29)
24. macadam /asphalt / tarmac / (AmE) blacktop
Tegenwoordig zijn de termen asphalt / tarmac / blacktop synoniem.
“Macadam” wordt nog wel in een aparte betekenis gebruikt, zoals de volgende voorbeelden laten zien.
From Divine Justice & Simple Genius by David Baldacci (AmE):
– I almost killed myself getting to the runway even if it was just to spatula you off the tarmac.
– the plane had lifted from the tarmac
– the asphalt road gave way (…) to macadam
In oudere literatuur hebben de termen vaak wel een verschillende betekenis.
macadam = wegverharding bestaande uit twee lagen steenslag, grof en fijn, op een onderlaag van keien en breuksteen; een uitvinding van John Macadam uit het begin van de 19e eeuw; in Engeland ook in die tijd toegepast; in Nederland o.a. in Drenthe waar veldkeien voorhanden waren die tot steenslag verbrijzeld werden, waar in de VS voor het eerst aangelegd in 1923; sindsdien bijna overal vervangen door tarmac / asphalt / (AmE) blacktop, behalve op enkele stukken van de United States National Road (link)
asphalt = (oneigenlijk gebruik:) (1) asphalt concrete (als wegverhardingsmateriaal wordt ca. 5% asphalt toegevoegd aan een mengsel van steen, zand en grind), (2) grind/steenslag en zand met bitumen vermengd
N.B. de term asfalt wordt vaak oneigenlijk gebruikt voor de bitumenwegen/teerwegen (tarmac). Natuurasfalt is een relatief kostbare kleisoort die gewonnen wordt in met name Zwitserland, Duitsland en Azië. Het werd al in de Oudheid toegepast als afdichtingsmateriaal. Als wegbedekking werd er in de 19e eeuw mee geëxperimenteerd, maar het werd geen succes. In 1840 werd de Stadhuisbrug te Utrecht ermee geplaveid (“asphalt syssel”). In 1864 kreeg ook de Kalverstraat een asfaltlaag. De eerste Nederlandse straatweg die werd geasfalteerd was de Biltse Steenstraat in 1930. Ook in andere landen werd ermee geëxperimenteerd. in Zwitserland werden er in 1849 straten in Val de Travers mee bedekt.
Later werden asfaltmengsels toegepast, met zand en grind. Dit “asfaltbeton” werd in 1870 in de VS gepatenteerd. In 1878 werd er de eerste “asfaltweg’ in de VS mee aangelegd, in Newark, New Jersey.
Vervolgens werden er “asfaltmengsels” van zand en grind/steenslag met bitumen als bindmiddel gepatenteerd door de Amerikaan Frederic J. Warren in 1900. In plaats van bitumen werd voorheen ook wel teer gebruikt als bindmiddel.
Zie wikipedia (link).
Tarmac™ = (AmE) blacktop = teermacadam (macadam met een bovenlaag waaraan teer als bindmiddel is toegevoegd). Oorspronkelijk werd het teer bovenop een macadam weg aangebracht ter voorkoming van stofvorming. Dit procedé werd later vervangen door het mengen van teer of bitumen met grind of steenslag, terwijl tegenwoordig teer niet langer gebruikt mag worden, en volledig is vervangen door bitumen. De term “tarmac” bleef echter ook hiervoor (oneigenlijk) gebruikt. Eenzelfde ontwikkeling vond plaats bij de productie van asfaltmengsels, waarbij natuurasfalt als bindmiddel volledig door bitumen (of teer) werd vervangen
the tarmac = (ook:) the runway = start-/landingsbaan op vliegveld
De volgende passage komt uit The Wayward Bus van John Steinbeck (1947), hfdst 9:
“The highway to San Juan de la Cruz was a black-top road. In the twenties hundreds of concrete highway had been laid down in California, and people had sat back and said, “There, that’s permanent (…)”.”But it wasn’t so. The rubber-shod trucks, the pounding automobiles, beat the concrete, and after a while the life went out of it and it bagan to crumble. (…). Then the county maintenance crews poured tar in the cracks to keep the water out, and that didn’t work, and finally they capped the roads with an asphalt and gravel mixture.”
Voorbeelden van (BrE) Tarmacadam /tarmacadam / tarmac (= asfalt):
– rabbits and birds came out to bask on the relative warmth of the tarmacadam (…) (Frances Fyfield, The Nature of the Beast, ch. 7)
– Amy hummed as she walked along, (…) enjoying the sound of the dog’s paws on the tarmac (…) (Frances Fyfield, The Nature of the Beast, ch. 12)
– the Tarmacadam of the car park (Frances Fyfield, Trial by Fire, Endpiece)
Zie ook wikipedia (link):
In het Engels heet asfaltbeton behalve “asphalt” ook wel “tarmac”. Dit is een afkorting van “tarmacadam”, een samenstelling van “tar” (teer) en “macadam” (de naam van een proces voor wegbedekking uitgevonden door de Schot John McAdam). In modern asfalt zit echter geen teer, en het wordt ook niet bereid volgens het macadamproces. De naam is ontstaan omdat wegenbouwers aan het begin van de 19e eeuw op het idee kwamen om stenen wegen met een laag teer te bedekken, dit om stofvorming en onderhoud te verminderen.
25. pavement
(BrE) pavement = (old-fashioned:) “foot pavement”* = (1) trottoir (AmE: sidewalk)
(AmE) pavement = (IntE) road surface, (BrE/IntE) paving = wegdek, bestrating, wegverharding
(AmE) pavement markings = wegbelijning, wegmarkeringen
wegdek, weg, straat = (BrE/AusE) paving, road surface = (AmE/CanE) pavement
Voorbeelden (BrE) pavement (= trottoir) x (BrE/ IntE) paving (= wegdek, bestrating):
– Then she shuffled Ivy along even faster, until the West End pavement crowds swallowed them. (Frances Fyfield, The Art of Drowning, ch. 17)
– A couple walked on the opposite pavement. (Frances Fyfield, Seeking Sanctuary, ch. 7)
– She got to the end of the street and set off down the road out of town, keeping to the pavement until that ran out and the streetlights stopped. (Frances Fyfield, The Nature of the Beast, ch. 11)
– She (…) managed to aim the vomit onto the paving where she could hose it down. (Frances Fyfield, The Nature of the Beast ch. 7)
Voorbeeld (AmE) sidewalk (= trottoir) x / (AmE) pavement ( = wegdek, bestrating):
– He rode up on the sidewalk and jumped off the bike (…). It clattered to the pavement. > [Hij reed] het trottoir op en sprong van de scooter af (…). Het ding kletterde neer op de stenen (…). (Dan Brown, Digital Fortress / Het Juvenalis Dilemma, vertaald door Josephine –
– “A sudden change in the hum of tires on the pavement can tell you the road surface or the tires have changed.” (from the American “rules of the road”)
– The sky was the same color as the salt-white pavements on which elderly (…) drivers (…) were crawling to their destinations. (Jonathan Franzen, The Corrections, “The More He Thought About It”)
– I move quickly down the sidewalk (…) when suddenly a beam of light bounces off the wet pavement in the center of the street. (Steve Martini, The Arraignment, chapter 14)
– I step across the two strips of pavement (…) I walk back out to the sidewalk (…) (Steve Martini, The Arraignment, chapter 14)
– I wake to the sound of tires squealing on pavement. (Steve Martini, The Arraignment, chapter 14)
– I hear its wheel crushing gravel on the pavement outside. (Steve Martini, The Arraignment, chapter 14)
Fowler’s Modern English Usage (2004) vermeldt dat de betekenis ’trottoir’ ook in de Atlantische Staten van de VS voorkomt. Thomas Pyles (1952) noemde wat dat betreft met name de omgeving van Philadelphia : “in the large and culturally important Philadelphia trade area, pavement is practically the only term used, precisely as in British English. In DARA (Dict. of American Regional English) wordt opgemerkt dat sidewalk en pavement hier naast elkaar voorkomen (synoniemen). Ook in Jersey City worden pavement en sidewalk wel als synoniemen gebruikt (volgens DARA). En Thomas Pyles noemt in dit verband ook zijn native Maryland.
H.L. Mencken (4e ed. 1936) wees daarnaast op het gebruik van sidewalk in Ierland (wellicht is het woord o.i.v. Ierse immigranten in het AmE terecht gekomen).
*In de tijd van Dickens was ‘foot pavement‘ in het Brits Engels de gangbare term voor ’troittoir’ (zie bijv. Nicholas Nickleby, eind hfdst 32). De term “pavement” kon voor alle geplaveide wegen worden gebruikt. In Barnaby Rudge (1841) beschreef Dickens Londen en directe omgeving in het jaar 1775. Over de wegen schreef hij “The roads, even within twelve miles of London, were at that time ill paved, seldom repaired, and very badly made (…), ploughed up by the wheels of heavy waggons (…). Great holes and gaps had been worn into the soil” (hoofdstuk 1). In Londen was er hier en daar wel bestrating aanwezig (“the stone pavement of the road”, hfdst. 77). De betekenis van pavement is hier “bestrating”. Maar omdat de rijweg (road) veelal niet bestraat was, omdat het oncomfortabel voor de rijtuigen met houten wielen was en lawaaierig voor de bewoners langs de straat, en de trottoirs juist wel geplaveid waren ter bescherming van schoeisel en kleding tegen modder en kuilen, was het woord ‘bestrating’(pavement) vaak synoniem met ’troittoir’ of ‘voetpad’. Zo reed Hugh “now on the pavement, now on the road” (Barnaby Rudge, hfdst. 67). En in Dombey and Son (1848) werden de woorden ook in die betekenis gebruikt in de beschrijving van de reis die het personage James Carker met de postkoets door “ill paved towns” in Frankrijk maakte van Dijon via Parijs richting Engeland: “it was always a vision of (…) long roads temporarily left behind, and a rough pavement reached”(…) and he was riding on (…), through town and country, light and darkness, wet weather and dry, over road and pavement (…).” (hoofdstuk 55)
26. dock
(BrE/AmE) dock = (1) (reparatie-/droog-)dok, (2, meervoud) werf
(AmE) dock = kade, aanlegplaats/-steiger
Naast de algemene betekenisssen van ‘dock’ m.b.t. de scheepvaart geeft de OALD (9e editie, 2015) de volgende info m.b.t. de afwijkende Amerikaanse definities:
– dock = jetty (aanlegsteiger)
– dock = “a raised platfrom for loading vehicles or trains”
Fowler’s Modern English Usage (2004):
(BrE) dock = “an artificially enclosed body of water for loading, unloading, and repair of ships (often called a dry dock), and also (in plural, also dockyards) the whole area concerned with the building, fitting, and repair of ships”
(AmE) dock = “a ship’s berth, a wharf”
|
  |
 |
 |
| (AmE/BrE) (mooring) bollards / (Ned) bolders |
(BrE) (traffic) bollards / (AmE) pylons |
||
28. carpoolstrook
(AmE) HOV lane (= high occupancy vehicle lane), diamond lane, carpool lane, restricted lane, commuter lane, express lane, transit lane
29. rij (wachtende mensen, auto’s etc. ) = (BrE) queue* / (AmE) line*
In het Amerikaans-Engels wordt ‘queue’ (up) soms gebruikt i.p.v. het algemenere (AmE) line (up)
Voorbeelden (AmE) line (up):
– spouses and children sometimes have to line up at the county welfare office for food stamps (…) (Steve Martini, Double Tap, chapter 2)
– Stick Powers (…) managed to cut in line between the Mexicans and the hill folks. > … voordringen … (John Grisham, The Painted House, chapter 23)
– a waiting line (Grisham, Street Lawyer)
Voorbeeld in (AmE) queue*:
– ‘you’re fifth in queue‘ , of “your call is not in a queue (…,) all calls are answered within a few rings. (Time magazine, 8 maart 2010)
– A long line has formed (…). The queue undulates like some writhing snake. (Steve Martini, Compelling Evidence, chapter 5)
– It was a time when the words ‘high tech’ were all you needed (…) for (…) investors to queue up and buy your stock. (Steve Martini, Double Tap, chapter 1)
– It was a time when the words ‘high tech’ were all you needed (…) for (…) investors to queue up and buy your stock. (Steve Martini, Double Tap, chapter 1)
– (…) the proper British fashion of queuing up (…). Harry in line is like a mole in rutting season. (Steve Martini, Prime Witness, chapter 2)
– Charlotte tucked herself into the end of the queue and began another slow shuffle forward. (…) …. being in a line …. (Tom Wolfe, I Am Charlotte Simmons, chapter 10)
– Women and men (…) queue before the chrome-and-brass fittings at the counter (Scott Turow, The Laws of Our Fathers)
– a long queue of cars (Jonathan Franzen, The Corrections)
Voorbeelden van het hoofdzakelijk Amerikaans-Engelse line als synoniem van queue in Britse teksten:
– In een BBC-verkiezingsprogramma (6 mei 2010): “Long queues are reported at polling stations throughout the country. Long lines of people also formed at polling stations in Birmingham and Leeds.”
– Rob, the trolley man sat in the line outside the Accident and Emergency department. He had left the queue inside, clipboard in hand and Biro poised. (Frances Fyfield, The Nature of the Beast, ch. 2)
30. nummerbord / rijbewijs
nummerbord, kentekenplaat = (BrE) number plate* = (AmE) license plate / (license) tag
(BrE) licence plate = vergunningsplaatje (bijv. van een Londense ‘black cab’)
(AmE) license plate = nummerbord, kentekenplaat
The BBI Combinatory Dictionary of English (3e editie, 2009) geeft de volgende Usage Note:
“British black taxis bear both a licence plate (as a taxi) and a number plate (as a vehicle).”
In de Verenigde Staten is het nummerbord / autokenteken gekoppeld aan het rijbewijs (AmE: driver’s license), en het wordt telkens samen met het rijbewijs vernieuwd. Het wordt jaarlijks verlengd na betaling van een bepaald bedrag (soort wegenbelasting) bij het plaatselijke DMV-kantoor (Department of Motor Vehicles).
Een sticker op de kentekenplaat geeft aan in welke maand betaald is.
(AmE) driver’s permit = voorlopig rijbewijs (in veel staten vanaf 16-jarige leeftijd)
(AmE) driver’s license = (definitief) rijbewijs (in veel staten vanaf 18-jarige leeftijd)
(BrE) driving licence= rijbewijs
Voorbeelden (AmE) driver’s test / driver’s license / driver’s permit:
– Tyler had his [driver’s/learner’s] permit, but he gets his real license soon. (David Baldacci, King and Maxwell, chapter 11)
– So I let Sally talk about passing her driver’s test, and nothing more. It was safer to talk about driver’s licenses. (Michael Crichton, A Case of Need)
– We are now deep into jury selection, eight days in court huddled at the table with our jury consultant, trying to mind-meld with strangers whose names have been churned out from computerized voter lists and DMV driver’s license records at DMV (Steve Martini Double Tap, chapter 18)
Voorbeelden (AmE) (license) tag / license plate:
– an Alabama tag
– read him the license plate on that pickup, see if he can trace it. (Michael Crichton, State of Fear, Avon Books, p. 304)
– you write down a license number. (John D. MacDonald, Bright Orange for the Shroud, chapter 13)
– the tag number … (John D. MacDonald, Bright Orange for the Shroud, chapter 14)
| vertaler’s tips en dillemma’s: Een enkele keer komt de ongebruikelijke woordcombinatie driving license voor in Amerikaanse teksten. Het is een kruising tussen de gebruikelijke Britse vorm (driving) en de Amerikaanse woordvorm/-spelling (license). Voorbeeld: – “Wanna see my driving license?” (John D. MacDonald, Condominium, chapter 29) |
31. kruispunt = junction / intersection
(BrE) junction = (1) kruispunt, (2) afslag (op een autosnelweg): bijv. “junction 24”
(AmE) junction = kruispunt van highways ( bijv.: “Jct 20″= kruispunt met “Highway 20”)
(AmE) intersection = kruispunt binnen de bebouwde kom
32. fly-past / fly-by / flyover
(BrE) flyover = viaduct = (AmE) overpass
(AmE) flyover = (AmE) flyby = (BrE/ IntE) flypast = (Ned) vliegparade (zie o.a. OALD); scheervlucht
Opmerking:
(AmE) flypast komt in zowel BrE als AmE voor in de betekenis van “vliegparade”
(AmE) flyby = (Ned.) scheervlucht. Dit betreft vaak van militair vliegtuig / t.b.v. luchtfoto etc.
Voorbeeld (AmE) flypast:
– Last September, Gadaffi celebrated his 40th anniversary in power with a blowout party featuring an airforce flypast (…)“. (Time magazine, 5 april 2010)
Voorbeelden (AmE) flyby:
– But here is a picture from a flyby. (Michael Crichton, State of Fear, chapter: “Snake”)
– “We’ll want a flyby over that town,” he said. (Michael Crichton, The Andromeda Strain, chapter 3)
33. doodlopende weg
(BrE) cul-de-sac / no through street/road* /close
Op Amerikaanse verkeersborden staat ‘dead end’
Op bordjes van Britse straatnamen van doodlopende wegen staat de term ‘close‘
Voorbeeld (AmE) to dead-end = doodlopen:
– a quiet residential street that dead-ended in a cul de sac. (David Baldacci, True Blue)
34. auto/car
Terwijl het woord ‘car‘ in zowel BrE als AmE de gangbare term is voor ‘auto’, wordt (AmE) ‘auto’ zelden of nooit in BrE gebruikt. Hieronder staan vier afbeeldingen van Amerikaanse gebruik van ‘auto(mobile)’/’auto(motive)’
 |
 |
 |
 |
N.B.
Car wash is in zowel BrE als AmE de gangbare term voor autowasserette (wasstraat).
In AmE komt auto wash of soms auto car wash voor, wellicht als verkorte vorm van automated car wash.
In zowel BrE als AmE heeft ook ‘motor’/ ‘motoring’ de betekenis van ‘auto.’
De Britse aanduiding voor ‘auto park’ is ‘car park’:
Voorbeeldzinnen (AmE) auto / automobile:
In het Amerikaans Engels wordt het woord “auto” of “automobile” afwisselend gebruikt met “car. Afgezien van enkele vaste Amerikaanse woordcombinaties waarin ‘car’ of ‘auto’ een vaste plaats heeft, kunnen beide woorden afwisselend worden gebruikt, bijvoorbeeld als stilistische variatie zoals in onderstaande zinnen uit het werk van de Amerikaan Scott Turow:
– “A tale of automotive woe – car wouldn’t start, had been towed, stolen, sidesweeped.” (Scott Turow, Personal Injuries, chapter 15)
– “Moira was both a judge and a car-owner. (…) The camera could be turned on only when Feaver was seen with Skolnick in the auto.” (Scott Turow, Personal Injuries, chapter 15)
– “Every time she sat her large pink fanny down in this automobile something went awry.” (Scott Turow, Personal Injuries, chapter 18)
– “He rammed the car into gear.” (Scott Turow, Personal Injuries, chapter 23)
– “The car fell back on the highway, yet it appeared now and then, and soon she noticed a second auto“. (Scott Turow, Personal Injuries, chapter 25)
– “If Robbie’s car blew up, if he were run down by a speeding auto, (…) Tuohey’s cause would be immeasurably advanced.” (Scott Turow, Personal Injuries, chapter 33)
– “She handled her automobile (…) like a stock-car driver.” (Scott Turow, The Burden of Proof, chapter 9)
– “Whoever had sideswiped George Murray’s car had left a number of victims (…). The auto ahead was worse.” (Scott Turow, The Burden of Proof, chapter 23)
– The car salesman from auto row … (Steve Martini, The Attorney, chapter 18)
Voorbeeldzinnen (BrE) motor / motoring / to motor = auto / autorijden:
In BrE teksten komt “motor” (nooit: ‘auto’) zo nu en dan voor als stilisitische variatie van ‘car’:
– Frank Shearer did not even like motors and yet he was forced to tend them like babies.
(Frances Fyfield, Blood from Stone, ch. 8)
– If he ever again got a motor, it would be a medium sized van. (Frances Fyfield, Blood from Stone, ch. 16)
Voorbeeldzinnen (AmE) motor / motorist / to motor = auto / autorijden:
– motorists (Steve Martini, The Simeon Chamber)
– By the time a date was set, Buddy had motored out from California and rented a one-bedroom unit in the Shalamar Apartments in Hallandale. (Elmore Leonard, Out of Sight, chapter 3)
35. middenberm, middenstrook
(BrE) central dividing strip, central reservation
(AmE / CanE./ AusE / IrE) median
(AmE ook:) median divider, divider, median strip
(Louisiana English) neutral ground
(AusE) central nature strip
(IrE) median space, median strip, median, central dividing strip
(IrE) “At the junction [of a dual carriageway] turn into the ‘median space’ (the central dividing strip).”
(IrE) “Wait in the median space until there is a safe gap in traffic.”
Voorbeelden (AmE) median:
– The taxi had two wheels in the median (…). (Steve Martini, The List, chapter 36)
– Jack almost grabbed the wheel from the driver, pushing toward the center of the highway, squeeking between cars in the fast lane and the concrete median barrier. (Steve Martini, The List, chapter 36)
Voorbeeld (AmE) central divider:
– The road is lined with palm trees planted in the thirty-foot strip of grass that forms the central divider. (Steve Martini, The Arraignment, chapter 30)
36. snelheidsdrempels
(BrE) (speed) ramp / hump / sleeping policeman / speed retarder
Ook: “a humped zebra crossing” (Liverpool, december 2012)
 |
 |
(AmE) (speed) bump*, speed hump
 (AmE) bump |
 (AmE) speed hump |
37. spoorweg: railway / railroad
De Amerikaanse spoorwegterminologie verschilt sterk van de Britse terminologie. Dat is al zo sinds de ontwikkeling van het spoorvervoer in het midden van de 19e eeuw. In Amerika waren zowel het materieel als de omstandigheden anders. Het vervoer per spoor was vaak de eerste en enige manier van efficient transport van en naar nieuw te ontginnen en gebieden. De enige goed begaanbare ‘roads’ die er waren, waren ‘railroads’ (BrE: railways).
N.B. In geïndustrialiseerde Europese landen kwam vanaf het midden van de 19e eeuw vooral de verbetering van bestaande wegen in het gedrang als gevolg van de prioriteit die aan de aanleg van spoorwegen werd gegeven.
In The land of Contrasts: A Briton’s View of his American Kin, uit 1898, schrijft James Muirhead (auteur van de eerste Baedeker-reisgidsen voor de VS) over ” the great difference in the conditions under which railways have been constructed in the Old and the New World. In England, for example, the railway came after the thick settlement of a district, and has naturally had to pay dearly for its privileges, and to submit to stringent conditions in regard to construction and maintenance. In the United States, on the other hand, the railways were often the first roads (hence railroad is the American name for them) in a new district, the inhabitants of which were glad to get them on almost any terms.” (pp. 231, 232)
In de eerste editie van Baedeker’s United States (1893), toen er in de VS al meer spoorlijnen waren aangelegd (170.000 mijl) dan in de rest van de wereld bij elkaar, schrijft Muirhead:
p. xxiv: “‘Railroad’ is generally used instead of ‘railway’ (the latter term being more often applied to street railways, i.e. tramways), while the word ‘road’ alone is often used to mean ‘railroad’.”
Wat betreft de termen (BrE) railroad / (AmE) railway vermeldt Fowler’s Modern English Usage:
“In AmE, railway is sometimes used of the track on which trains run but not of the system of transportation itself. In both countries railroad is used as a verb to mean ’to pressurize or coerce into a premature decision’, etc.”
Ook in BrE was ‘railroad’ of ‘iron road’ aanvankelijk een veelgebruikte term. Bijvoorbeeld in de roman van Charles Dickens (1848), waarbij het personage James Carker een overweldigende aantrekkingskracht voelt van het verlaten spoor en de zo nu en dan met “hels” kabaal langsdenderende trein, waardoor hij uiteindelijk wordt gegrepen als hij van het perron op het spoor valt: “(…) the lines of iron road he could trace in the moonlight (…).Unable to rest, and irresistably attracted – or he thought so – to this road, he went out, and lounged on the brink of it (…), wondering when another devil would come by. (…) [H]e staggered, and slipped on to the road below him. But recovering his feet immediately, he stepped back a pace or two upon that road (…)” (hoofdstuk 55).
38. bus-/treinstation: depot / station
De Amerikaanse treinstations, genaamd depots, waren vooral plaatsen waar van heinde en ver goederen (grondstoffen zoals huiden, ertsen, etc.) naar toe werden gebracht en opgeslagen voor verder transport naar de bewoonde wereld, meestal het oosten van de VS (en Canada). Er werden ook gebruiksartikelen vanuit het oosten aangevoerd en opgeslagen die bestemd waren voor de soldaten en pioniers in het westen.
“‘Depot’ is very commonly used instead of ‘station’, and in many places the latter word, when used alone, means ‘police station’.” (Baedeker’s United States, 1893)
(AmE) depot (= AmE: barn) wordt tegenwoordig vaak gebruikt voor de “remise” (BrE: shed, maintenance facility)
In de loop van de 20e eeuw is het (AmE) depot in de betekenis van ’treinstation’ steeds meer in onbruik geraakt (obsolete). Al in 1935 en 1943 schreef H.W. Horwill in American Usage: “Depot was once the ordinary term for railway station in [American English], but this usage is now becoming obsolete’.
Historische achtergrond:
In het 19e eeuwse Groot Brittannië werden de termen “depôt” en “station” naast elkaar gebruikt voor een station voor respectievelijk goederentreinen en passagierstreinen. Op het begin- en eindstation van de Great Northern Railway, het King’s Cross Terminus in London was er bijvoorbeeld zowel een “goods depôt” als een passenger station”. Ward & Lock’s Guide to London uit 1898 (17e editie) “The goods depôt (…) is a little to the north of the passenger station” (p. 37). Hetzelfde gold voor St. Pancras Station (de “London terminus” van de Midland Railway): “adjoining the passenger station and hotel, (…) is the St. Pancras Goods Depôt, a recent addition to the railway conveniences of the metropolis”(p. 35). “[The North london Railway] was originally intended to be used for goods traffic only and to afford communication between the docks and the depôt of the London and North Western line at Chalk Farm, then known as Camden (…). But its advantages for passenger traffic were so obvious that stations were erected and extensions made.” (p. 53) “Beneath [the Metropolitan Meat Market at Smithfields] is a railway depôt, with cellars for storing meat.”(p.258)
Ook in Murray’s Modern London (1851) werd de term “depôt” in deze specifieke betekenis van ‘goederenstation’ gebruikt: “The London and Northwestern Rauilway Station, Euston Square, by far the finest railway station in London, wil be found to repay a visit. The depôt of the Company at Euston-square is of enormous and increasing magnitude.” (p. 70)
Voorbeelden van hedendaags gebruik van (AmE) depot = treinstation:
– they drove to the depot to fetch the uncle (…). Ray clearly remembered waiting on the platform, hearing the train’s whistle (…). The depot back then was a busy place. (John Grisham, The Summons, chapter 27)
Voorbeelden (AmE) bus depot:
– I cross the trolley tracks at a clip and saunter on along Front Street, up by the Greyhound bus depot. (Steve Martini, The Attorney, chapter 14)
– So I went to the bus depot on East Randolph. (John D. MacDonald, One Fearful Yellow Eye, chapter 9)
39. freight / goods
De termen zijn tegenwoordig (2013) min of meer synoniem (zie onder).
Tot voor kort gold het volgende verschil:
(BrE) freight: vooral m.b.t. scheepsvracht (en luchtvracht)
(AmE) freight = vracht, ook over land*
Zoals H.W. Horwill beschrijft in Modern American Usage: In BrE “this term is applied to goods transported by water only”. In AmE””it includes land transport also”.Horwill geeft de volgende voorbeelden:
(AmE) freight train = (BrE) goods train
(AmE) freight car = (BrE) goods wagon
(AmE) freight depot = (BrE) goods station (voorheen, in de 19e eeuw ook BrE “goods depot”)
(AmE) freight yard = (BrE) goods yard
Tegnwoordig wordt ‘freight’ ook in BrE gebruikt voor vracht over land . Zie Gardner’s Dictionary of Legal Usage, 3rd ed., 2011): “[AmE] freight = (1) goods transported by water as well as by land (though until recently in BrE it referred only to goods shipped by water).”
40. coach
(BrE) coach = (1) interlokale bus, touringcar; (2) treincoupé
(AmE) coach = (IntE) tourist class / 2nd class = (Ned.) 2de klas (in vliegtuig)
Vergelijk:
(IntE) business class = first class = (Ned.) eerste klas, business class
Voorbeelden (AmE) coach = (Ned) tweede klas, economy class:
– She rode in coach in a window seat. (…) The flight was smooth, the landing unremarkable. (David Baldacci, The Hit, chapter 38)
– We’re sitting side by side in coach, not first class, on an airplane. (John Grisham, The Racketeer, ch. 21)
– Get on the same flight the Zip was taking. (…) Except the Zip and this other guy would be up in first class while he was back in coach. (Elmore Leonard, Pronto, chapter 11)
– The company buys him a first-class ticket and he trades it in on a coach. (Elmore Leonard, The Hunted, chapter 4)
– Sirja was in first class as a trespasser from Coach in search of a vacant lavatory. > Sirja bevond zich als tweedeklas passagier illegaal in de eersteklas op zoek naar een onbezet toilet. (Tom Wolfe, A Man In Full, chapter 7, vertaald door Gerda Baardman, et al.)
– Those were the days when he flew (…) to Korea twice a month. The days when they all flew coach. They couldn’t even afford business class. (Michael Crichton, Disclosure, Arrow Books, p. 37)
– I do not own a car. I fly coach. (Michael Crichton, State of Fear, Avon Books, p. 529)
Voorbeeld (IntE) tourist class / first class in een Amerikaanse tekst:
– I bought my ticket amid the night people at the National counter at Miami. There are two ways to go – first and tourist. First is better. (…) So when you buy first class you buy lower blood pressure (…). (John D. MacDonald, The Turquoise Lament, chapter 1)
Voorbeeld bij BrE (1):
Een bekend Brits busbedrijf heeft de naam “Stagecoach U.K. bus”(zie website: www.stagecoachbus.com).
Voorbeeld bij BrE (2) coach:
In de trein van Reading naar Londen van de Great Western Railway (1/1/14) kan men plaatsnemen in een (BrE) “first-class coach” (1ste-klas coupé) of een (BrE) “second-class coach” (2de-klas coupë). De term “first-class coach” klinkt voor Amerikanen als een contradictio in terminis.
41. spooroverweg, slagbomen, waarschuwingstekens
andreaskruis = (AmE) crossbuck = (CanE) X-sign, railway crossing sign
Opmerking:
(AmE) crossbuck of (AmE) railroad crossbuck assembly is een term die in de Amerikaanse verkeersreglementen voorkomt (bijv. in de Rules of the Road die gratis bij de kantoren van het Department of Transportation (bijv. “ODOT” in Oregon) of van de Driver and Motor Vehicle Services “DMV’ te verkrijgen zijn).
Voorbeeld:
“A railroad crossbuck assembly is a regulatory sign used at the crossing itself (…). If there is more than one track, a sign below the crossbuck indicates the number of tracks.“
spooroverweg = (BrE/CanE/AusE) railway crossing (AmE) railroad crossing
overwegboom, slagboom = (BrE) gate = (IrE) barrier = (AusE) gate, boom = (AmE) crossing gate, barrier
Opmerking: In de context van spoorwegbeveiliging, duidt (IrE) “gate” een” hek” aan dat de gehele overweg verspert. Het is geen (hele of halve) slagboom zoals in (AmE/CanE).
Voorbeelden:
(AmE) “non-gated rail crossing”
(AmE) “Stop before the gates lower across your side of the road. Do not try to beat the gates or go around gates that have lowered or when a signal is flashing.”
(CanE, British Columbia):”Stay stopped until the gate is fully raised“
(CanE) “Some railway crossings have flashing signal lights and some use gates or barriers“
42. trolley
The BBI Combinatory Dictionary of English (3e editie, 2009) geeft de volgende Usage Note:
“Wheeled conveyances that are called ’trolleys’ in BE are often called ‘carts’ in AE. In a library, for example, books are moved on a ’trolley’ (BE) or on a ‘cart’ (AE).”
Ook in BrE komt “cart” voor. In de roman Seeking Sanctuary (2003) van Frances Fyfield worden “cart” en “trolley” in het geval van een drankenkarretje of serveerwagentje als synoniem / stilistische variatie gebruikt:
– “the drinks trolley” (chapter 5)
– “the donkey drinks cart was reasuringly full.” (chapter 7)
bagagekarretjes/winkelwagentjes verzamelpunt, Reading (Britain)
43. road test
(BrE) road test = proefrit
(AmE) road test = rijexamen, verkeerstest, rijproef
proefrit = (BrE ook:) road test* = (AmE) test drive*
rijproef, verkeerstest = (BrE) driving test* = (AmE ook:) road test
The BBI Combinatory Dictionary of English (3e editie, 2009) geeft de volgende Usage Note:
“In AE, a road test is ambiguous: it can test a vehicle or a driver. In BE, a road test tests the vehicle only. In CE, a test drive tests the vehicle, and a driving test tests the driver.”
44. machinist, trein-/metro-/trambestuurder
treinmachinist = (BrE) engine driver, train driver = (AmE) engineer
metrobestuurder = (BrE) engine driver, train driver, (AmE) (train) operator, motorman
trambestuurder = (BrE) tram driver, (AmE) (tram) operator, motorman
The BBI Combinatory Dictionary of English (3e editie, 2009) geeft de volgende Usage Note:
“In BE, a train, tram, or underground/tube (train) is driven by an engine/train driver.
In AE, a train is driven or operated by an “engineer”; a subway or streetcar is driven or operated by a “motorman” (or, to avoid sexist language, an ‘operator’).”
Voorbeeld (AmE) motorman = (Ned.) trammachinist/-bestuurder:
– With the windows open they would quit talking as Jack passed a St. Charles Avenue streetcar clanging along the median. (…) He rode the streetcar for fun when he was little. The tracks ran all the way to the levee and then up to Carrollton Avenue to a point where the motorman would flip the seatbacks, walk to the other end of the car, and drive it downtown to Canal. (Elmore Leonard, Bandits, chapter 9, weggelaten passage in de vertaling van José Tingo-Maria, “Tuig”)
45. verkeerslichten / stoplichten
oranje (stoplicht) = (BrE) amber* / (AmE) yellow
geel verkeerslicht, “oranje” = (BrE/IrE/AusE) amber (light) = (AmE/CanE) yellow (light)
een stopsignaal negeren, door rood rijden = (AmE) run a stop sign, run the traffic lights, run a red light
Voorbeeld (AmE) yellow light = oranje (verkeerslicht):
– The light turned yellow. (David Baldacci, King and Maxwell, ch. 43)
– Dale Junior [was] braking for a yellow light turning red (…). (Elmore Leonard, Riding the Rap, chapter, 1)
– Another traffic signal changing from red to green to yellow and back again. (Nancy Taylor Rosenberg, Mitigating Circumstances, chapter 10)
– She sped across Sunset, running a yellow light, and then downshifted as she cme to Beverly. (Michael Crichton, State of Fear)
Voorbeeld (IntE) amber (light) in een Amerikaans-Engelse tekst:
– He glanced over (…), seeing the light turn to amber. (Elmore Leonard, City Primeval, chapter 1)
– Ryan was anxious to get to Denise’s. Careful, but in a hurry, waiting for traffic lights to change, going through amber-turning-red in the middle of Rochester (…) . (Elmore Leonard, Unknown Man #89, chapter 21)
– He spotted the flashers a half mile back as they were going through an amber past Michigan Bell. (Elmore Leonard, Swag, chapter 13)
Voorbeeld (AmE) run a red light:
– run red lights (Stephen Frey, The Day Trader)
46. autoverlichting, lichtsignalen
koplamp = (IrE) headlamp, headlight = (AusE) head light = (AmE/CanE) headlight
groot licht = (IrE) main beam (light) = (AmE) bright light, high beam = (CanE) highbeam, bright headlight = (AusE) high beamdimlicht = (BrE/IrE) dipped (head)light = (AmE/CanE) low beam, dimmed beam = (AusE) low beam
achterlicht = (AmE/IrE) tail light
bermlicht, richtlicht, markeringslicht = (AusE) clearance light, side marker light
knipperlichten, alarmlichten, waarschuwingslichten = (BrE) (hazard) warning lights / hazard lights* = (AmE) (four-way)(emergency ) flashers / blinkers / trouble lights = (IrE/AusE) hazard warning lights
richtingaanwijzer(s), clignoteur(s) = (BrE) blinker(s)* / (AmE) flasher(s), turn signal (light/lights) = (IrE/AusE) hazard warning lights
richting aangeven = (IrE) give a (left/right) signal, indicate (left/right) = (AmE/CanE) signal = (AmE unusuallly) telegraph
zijknipperlicht, zijrichtingaanwijzer, zijmarkeringslampjes, zij-indicatielampjes = (AmE) relay lamps = (BrE) additional direction indicator lamps
interieurverlichting = (AmE) roof lamp, courtesy light, dome light (bijv. Tim Green, Letter of the Law; Nancy Taylor Rosenberg, Burried Evidence)
dagrijverlichting (witte lampjes in de bumper, of rond de koplampen, etc., automatische verlichting gedurende de dag, standaard op Amerikaanse auto’s, optioneel op veel niet-Amerikaanse auto’s) = (1) Daytime Running Lights, DRL (2) running lights: voornamelijk ter verfraaiing, statisiche aangebrachte auto-accesoire, in de vorm van knipperlichten die constant aan blijven . Vergelijk (BrE) dim-dip lights: permanent gedimd brandende richtingaanwijzers
Voorbeeld (AmE) low beam = (Ned) dimlicht:
(AusE) “You must dip your headlights to low beam.”
Voorbeeld (IrE) indicate = (Ned) richting aangeven:
– “Indicate left and continue to indicate until you have passed through the roundabout.”
– She heads north on the interstate, past Roanoke, into the heart of the Shenandoah Valley, driving as cautiously as humanly possible, with the needle stuck on seventy miles per hour and every lane properly telegraphed with a turn signal. (John Grisham, The Racketeer, chapter 37)
Voorbeeld (BrE) hazard lights:
– Her car was parked with hazard lights flashing on the hard shoulder of a spaghetti junction of converging roads (…) (Frances Fyfield, The Art of Drowning, ch. 12)
Voorbeelden (AmE) bright lights / brights / high beams = groot licht:
– Art braked and popped on the brights. ((Elmore Leonard, Mr. Paradise, chapter 28)
– …. he turned on the brights …. (Elmore Leonard, Rum Punch, chapter 8)
– Her high beams showed a strip of grass (…). (Elmore Leonard, Out of Sight, chapter 2)
– headlights on high beam (…) (Steve Martini, The Judge, chapter 5)
– Henry had his driver prowl these with their headlights on high beam (…). (Steve Martini, The List, chapter 37)
– frozen in the high beam of the headlights … (Elmore Leonard, Get Shorty, chapter 14)
Voorbeelden (AmE) blinkers / flashers / trouble lights:
– Tim left the blinkers on in his rented Corolla. (Scott Turow, Identical, ch. 29)
– Evon stopped in a loading zone, left her flashers on, and hiked back to the parking lot. (Scott Turow, Identical, ch. 29) > Ze zette haar alarmlichten aan …
– Glenn thought about it returning to the car he’d left on the grassy side of the road, trouble lights blinking just in case (…). (Elmore Leonard, Out of Sight, chapter 6)
Voorbeeld (AmE/IntE) blinker = indicator, turn signal = (Ned) richtingaanwijzer:
– Ahead, the pickup truck moved into the right lane, and turned on its blinker. (Michael Crichton, State of Fear, Avon Books, p. 304)
Voorbeeld (AmE) blink the lights = met de lichten knipperen:
– I blinked the lights (…). (John D. MacDonald, The Girl in the Plain Brown Wrapper, chapter 18)
Voorbeelden (AmE) running light / lights:
– Its running lights were on and its riding lights too. (John Steibeck, The Winter of Our Discontent, chapter 9)
– it seemed hours later, already getting dark down there, the boats showing their running lights (Elmore Leonard, Stick, chapter 4)
Voorbeelden (AmE) courtesy light / dome light = interieurverlichting:
– In the glow of the courtesy light I had my first good look at her. (John D. MacDonald, Pale Gray for Guilt, chapter 4)
– The courtesy light (…). I sat down on the door sill of the car where I could see by the dome light what I was doing. (John D. MacDonald, Bright Orange for the Shroud, chapter 13)
| Vertaaltips en dilemma’s: (AmE) blinker / blinkers kan twee betekenisssen hebben: (1) richtingaanwijzer(s), (2) knipperlichten, gevaarslichten. Als in een praktische verkeerssituatie de meervoudsvorm (blinkers) wordt gebruikt duidt dit logischerwijs op de betekenis “knipperlichten”, “gevaarslichten” omdat het niet mogelijk is de rechter- en linker-clignoteur tegelijkertijd te bedienen. Maar onderstaand voorbeeld laat zien dat er desondanks niet altijd voor deze vertaling wordt gekozen. – Tim left the blinkers on in his rented Corolla. (Scott Turow, Identical, ch. 29) [De Nederlandse editie geeft als vertaling “richtingaanwijzers” i.p.v. “knipperlichten/alarmlichten”: “Tim zette de richtingaanwijzers van zijn gehuurde Corolla aan.”]Voorbeeld (AmE ook) blinker light = waarschuwingslicht, “zwaailicht” (op een politieauto): – The blinker light was revolving. (John D. MacDonald, Darker than Amber, chapter 14)Voorbeelden (AmE ook) flasher = waarschuwingslicht, zwaailicht (op politieauto): – the blue flashers (Elmore Leonard, Unknown Man #89, chapter 22) – Ryan saw a squad car with its flashers spinning blocking the intersection and the cops getting out, hurrying this way. (Elmore Leonard, Unknown Man #89, chapter 23) – I stuck my flasher on the roof, and pulled into the right-hand breakdown lane. (Michael Crichton, Rising Sun, Arrow Books, p. 168) Voorbeeld (AmE ook) dome light = zwaailicht (bijv. op ambulance): – A van-type ambulance (…) was rolling toward them now, its dome lights revolving, siren dying. (Elmore Leonard, Unknown Man #89, chapter 23) |
47. (BrE) lay-by / (AmE) turnout/pullout
uitwijkhaven = (BrE/IrE) lay-by, passing place = (AmE) turnout, pullout
Op Amerikaanse wegen waar achteropkomend verkeer niet kan of mag inhalen (vaak bergwegen of oude highways), of waar voor grote tegemoetkomende voertuigen te weinig ruimte is, tref je zo nu en dan verkeersborden aan waar turnout / pullout op staat (= uitwijkstrook / uitwijkplek). Soms betreft dit een korte, al dan niet verharde vluchthaven (vooral langs oudere highways). Soms is het een langere verharde uitwijkstrook op drukke zogeheten ‘divided highways’ met ‘solid lines’ (doorgetrokken strepen), die afwisselend bedoeld zijn voor de rechter rijstrook en linker rijstrook (voor het tegemoetkomend verkeer).
Voorbeelden uit de Britse Highway Code:
(BrE) Green studs mark the edge of the main carriageways at lay-bys and slip roads.
(BrE) If you see a vehicle coming towards you, or the driver behind you wants to overtake, pull into a passing place. (…) If necessary, reverse until you reach a passing place to let the other vehicles pass.
Voorbeeld uit de Amerikaanse rules of the road:
– “If traffic is stacking up behind you, pull off at the first safe turnout to let other traffic pass.”
De betekenis van (BrE) lay-by is voor Amerikanen onbekend. Het Amerikaanse equivalent is turnout / pullout / (soms: pull-off), een uitwijkplaats langs de weg, met name langs smalle bergwegen, waar verkeer elkaar niet kan inhalen of passeren. Ze worden vooral voor groot, zwaar en langzaam verkeer gebruikt, om achteropkomend en tegemoetkomend verkeer ruimte te geven.
In het Australische Engels bestaat het woord “lay-by” ook, maar in een andere betekenis: “een aankoop die in de winkel voor de klant wordt bewaard en opzij gelegd totdat het hele bedrag is betaald”.
Voorbeelden (BrE) lay-by:
– Fifty yards farther on she came to a row of six small stucco houses standing back from a lay-by. (P.D. James, An Unsuitable Job for a Woman)
– Driving into a lay-by,they stopped briefly to eat their picnic lunch and Dalgliesh consulted his map. Fifteen minutes later they came to a crossroads (…). > Ze bleven een poosje op een parkeerplaats staan on hun meegenomen lunch op te eten en Dalgliesh keek op de kaart. (P.D. James, The Private Patient/ De Patiënte, vertaald door Fanneke Cnossen, Book 2, chapter 6)
– But there was a car parked in the lay-by by the stones. > Maar op de uitsparing naast de stenen stond wel een auto geparkeerd. (P.D. James, The Private Patient/ De Patiënte, vertaald door Fanneke Cnossen, Book 2, chapter 10)
– She was a good driver and would rest if she became tired, but the thought of her in a lay-by, even with the precaution of a locked car, gave him no comfort. > Ze was een goede chauffeur en zou rust nemen als ze moe werd, maar de gedachte dat ze ergens op een parkeerplaats zou staan, zelfs als ze uit voorzorg de portieren op slot zou doen, maakte hem er niet geruster op. (P.D. James, The Private Patient/ De Patiënte, vertaald door Fanneke Cnossen, Book 3, chapter 12)
– There’s a kind of lay-
– He had earlier stopped the car in a lay-by for a minute to consult the map (P.D. James, Original Sin)
– After an hour’s driving he drew into a lay-by (P.D. James, A Certain Justice)
– The bus emerged out of a distant line and drew into the lay-by created for it and nothing else (…). > (…) de uitwijkplaats (..) die speciaal voor dat doel was gemaakt.(Frances Fyfield, The Nature of the Beast / De Aard van het Beest, vertaald door Hanki Bauer, hfdst. 11)
Voorbeeld (AmE) turnout:
– [They could hear heavy equipment coming rumbling up behind [their car]. (…) The driver of the front [tractor] (…) hopped down for a word with Walter. “Sir, you’re going to have to move your vehicle up ahead to where we can pass it. (…) [W]e can’t be backing up. Be near a mile back to a turnout.(…) One of the drivers (…) had found a spot some two hundred yards back down the road where a passenger car could pull off and let the heavy equipment pass.”
– “Go back to the turnout, and get onto the maintenance road.” (Michael Crichton, Jurrasic Park, Ballantine Books, p. 192)
| Vertaaltips en dilemma’s: Dat (AmE) turnout in de betekenis van “uitwijkplaats langs een weg” voor niet-Amerikaanse vertalers problemen oplevert blijkt wel uit de volgende vertaling: – ” Be near a mile back to a turnout.” > “De eerste zijweg is een kilometer of twee omlaag.” (Jonathan Franzen, Freedom / Vrijheid, vertaald door Peter Abelsen, uit het hoofdstuk The Nice Man’s Anger,) De overeenkomst van (AmE) turnout (= uitwijkplaats) en (AmE) turn-off (= afslag), dat enkele pagina’s eerder in hetzelfde hoofdstuk voorkwam, heeft wellicht tot de verwarring bijgedragen. (It was after six by the time they reached the turnoff for Forster Hollow. > Het was al na zessen toen ze bij de afslag kwamen waar Nine Mile Road omhoog liep naar Forster Hollow.) |
48. bocht = (BrE/IrE/AusE meestal) bend = (AmE/CanE) curve*
In BrE/IrE is ‘bend’ het meest voorkomende woord, maar ‘curve’ komt ook voor.
In AmE/CanE is ‘curve’ het meest voorkomende woord, maar ‘bend’ komt ook voor.
haarspeldbocht = (BrE) hairpin bend, hairpin* = (AmE) hairpin curve, hairpin bend, switchback
scherpe bocht (spreektaal) = (BrE) dog leg = (AmE) jog
Voorbeelden van (BrE) bend / (AmE) curve:
(AmE) The road ahead is winding with a series of turns or curves.
(AmE) Slow down before you enter a curve.
(IrE) dangerous bend ahead
(CanE) Sharp bend or turn (toelichting bij waarschuwingsbord).
(CanE) sharp curves in the road
(AusE) Motorcyclists are most at risk (…) when riding through bends.
(AusE) Running off the road on a curve or bend.
Voorbeelden curve = bocht in Amerikaanse tekst:
– the mountain curves (John D. MacDonald, The Quick Red Fox, chapter 13)
– The vehicle (…) failed to make a curve (…). (John D. MacDonald, Free Fall in Crimson, chapter 15)
Voorbeeld (AmE) switchback = haarspeldbocht:
– The roads turned from interstates to highway to state routes and finally to rural road switchbacks. (David Baldacci, King and Maxwell, chapter 31)
Opmerking:
Een bocht in de betekenis van ‘afslag‘ (naar een andere weg) = (IntE) turn = (ook: AmE) turn-off
Ook bochten die in feite een ‘draai’ betekenen, bijvoorbeeld in bergachtig gebied worden soms met ‘turns’ aangeduid.
Vergelijk (AmE/BrE/IntE) U-turn = een draai van 180 graden (keren op dezelfde weg)
Voorbeeld (AmE) turnoff = afslag:
– she moved at a break-neck forty miles an hour to her turnoff just beyond the bridge and the university. (Steve Martini, The List, chapter 15)
– Three miles up the raod, I see the sign with an arrow pointing to a turnoff. (Steve Martini, The Arraignment, chapter 32)
– They got on Old 61 again, south, down to the Dubbs turnoff, left, and pulled into the lot in front of the club (…). (Elmore Leonard, Tishomingo Blues, chapter 15)
49. botsing
frontale botsing = (BrE/AusE) head-on collision* = (AmE) head-on crash*
kop-staart botsing = (AusE) read end collision* = (AmE) rear-end crash/collision
aanrijding, lichte botsing = (BrE) prang = (AmE) fender bender
kettingbotsing = (AmE) a pile up
een deuk rijden in = to ding
Voorbeelden:
(AmE) “You could get rear-ended.” (Je zou van achteren kunnen worden aangereden.)
(AmE) the pile up involved at least four cars. (John Grisham, The Litigators, chapter 7)
(AmE) One of these times she was going to ding that damn sports car. (Stephen Frey, The Insider, chapter 26)
N.B.
traffic starts to pile up = het verkeer raakt gestremd, er ontstaat een file (zie note 59)
50. inhalen = (BrE/IrE/AusE) overtake* = (AmE/CanE) pass
In BrE wordt ‘pass‘ zo nu en dan als synoniem gebruikt, maar meestal in de neutrale betekenis van ‘passeren’ van zeer langzame, stilstaande, of tegemoetkomende verkeersdeelnemers of objecten
Voorbeelden (BrE) pass/ overtake:
“Be particularly careful of horse-riders and horse-drawn vehicles especially when overtaking. Always pass wide and slowly.”
“Give way to oncoming vehicles before passing parked vehicles.”
“it takes longer to pass a large vehicle. If in doubt do not overtake.”
“to pass a stationary vehicle or overtake a pedal cycle”
“Be aware of cyclists or motorcyclists who may be passing on either side.”
“If a driver is trying to overtake you, (…) let the vehicle pass.”
“Well before you turn right you should (…) leave room for other vehicles to pass on the left, if possible, (…) make sure you are not being overtaken, then make the turn.”
Voorbeelden (AmE) pass/ overtake:
“This sign indicates that you may not pass because (…) conditions may make overtaking and passing unsafe.”
“Passing is permitted for both directions of travel.”
“When overtaking and passing another vehicle (…), you should pass only to the left of the vehicle.”
“Don’t try to pass bicyclists within the roundabout.”
“Do not overtake or pass any vehicles.”
“A bicyclist is overtaking and passing another bicycle or vehicle .”
“Drivers meeting or overtaking the bus from either direction must stop before reaching the bus.”“When you pass, be sure you do not cut in too soon.”
(AmE) “You will need more overtaking room than usual.”
– He loved turning the boat this way and that way … this way to pass the oncoming boats …. that way to pass the boats he kept overtaking.(Tom Wolfe, Back to Blood, chapter 8)
– When he passed he cut in quickly even with nothing approaching and nothing bullying him from behind. The expert driver moves out into the passing lane when he is at least fifteen car lengths from the vehicle he is passing. (John D. MacDonald, The Lonely Silver Rain, chapter 11)
Voorbeelden (IrE) pass/ overtake:
“A driver must (…) allow approaching traffic to pass and following traffic to overtake.”
“Do not accelerate when you are being overtaken.”
“You must cycle in single file when overtaking (when overtaking parked vehicles beware of doors that may open suddenly).
Voorbeelden (CanE) pass/ overtake:
“Passing is changing lanes to move past a slower vehicle”
“you may want to change lanes to overtake another vehicle.”
“Never overtake and pass another vehicle unless you are sure you can do so without danger”
“If in doubt do not pass.”
After overtaking, signal that you want to move back to the lane you started from
Voorbeeld (AusE) pass / overtake:
“You are not allowed to overtake a vehicle going in the same direction or to pass a vehicle coming towards you.”
verboden in te halen = (BrE) no overtaking = (AmE) do not pass, no passing
inhaalmanoeuvre = (AmE) pass
51. achteruit rijden = (BrE/IntE) reverse = (AmE/CanE ook) back up, back
Voorbeelden (AmE) back / back up = achteruit rijden:
“Backing a vehicle”
“Back slowly from a driveway into a street.
“When backing a trailer, (…). “
If you must back up, try to position your vehicle so you can back in a straight line.”
“Backup lights can only be on when your vehicle is in reverse.”
N.B.
traffic is backed up = het verkeer is gestremd, er staat een file (zie note 59)
52. uitzwenken, heen en weer slingeren, snijden, scharen, links/rechts afslaan
uitzwenken = (BrE) swerve, swing out, (AmE ook) sway
Voorbeeld:
(BrE) “Avoid the possibility of swerving or snaking.”
(BrE) trailer swing = (AmE) trailer sway = (Ned) (uit)zwenking van de aanhanger
slingeren, zigzaggen = (AmE) weave, cut in and out
Voorbeelden:
The driver weaved in and out of traffic. (Steve Martini, Critical Mass, chapter 11)
– Ocala Police picked Dale Crow Junior up for weaving, two o’clock in the morning, crossing the center line and having a busted taillight. (Elmore Leonard, Riding the Rap, chapter 1)
“A rear blowout causes the back of the vehicle to weave or sway.” (from the Rules of the Road)
– Ten minutes Harry and I are headed up I-5, cutting in and out of traffic in Harry’s Toyota. (Steve Martini, The Jury, chapter 20)
– Carl, his dead car rolling to a stop, had to watch through spiderweb gunshots in the windshield and steam rising to see the speed demon run the light, weaving past cars braking and swerving to miss the nut in the Ford Coupe (…). (Elmore Leonard, Up In Honey’s Room, chapter 25)
snijden = (BrE) cut in = (IrE) cut across = (AmE) cut in = (CanE) cut off
Voorbeelden:
(BrE) “Do not cut in on cyclists.”
(BrE) “Do not cut in on the vehicle you have overtaken.”
(AmE) “The driver may cut in too sharply.”
(AmE) “When you pass, be sure you do not cut in too soon.”
(CanE) “Be careful not to cut off another vehicle.”
(IrE) “Move in again making sure not to cut across the vehicle you have passed.”
Voorbeeld (AmE) cut in = snijden:
– Elliot had to brake as a car cut in front of him. (Elmore Leonard, Be Cool, chapter 18)
scharen = (AmE) fishtail, jackknife
een schaar = (AmE) a jackknife
Voorbeelden:
“On a curve, a hydroplaning trailer may fishtail or even tear loose.”
“If roads are wet or slippery, trucks with trailers cannot firmly apply their brakes without risking a jackknife.”
Jack’s car fish-tailed a little as it hit one of these. (Steve Martini, The List, chapter 21)
links/rechts afslaan = (AmE) do a left/right, hang a left/right, make a left/right
Voorbeeld (AmE) hang a left/right:
– Sean hung a hard left.(David Baldacci, King and Maxwell, chapter 45)
– Hang a right on Cyrus Street. Can’t miss it. (David Baldacci, Zero Day, chapter 18)
53. rijden onder invloed
blaastest = (BrE/CanE) breathalyser test = (AmE ook) breatholyzer = (AusE) breath test
rijden onder invloed = (BrE/AusE) drink driving = (AmE) drunk driving, DUII (driving under the influence of intoxicants), DUI (driving under the influence), DWI (driving while intoxicated), DUIL (driving under the influece of liquor), (CanE) impaired driving
Toelichting:
De Amerikaanse termen DUI, DUII, DWI, D.U.I.L. kunnen precies dezelfde betekenis hebben. Welke term de voorkeur heeft varieert van staat tot staat. Soms worden de termen naast elkaar gebruikt. In zo’n geval kan de wettelijke definitie/betekenis toch nog verschillen. Dan wordt bijvoorbeeld met “DUI” rijden onder de invloed van alcohol bedoeld, en met “DWI” het rijden onder de invloed van een ander middel (medicijn of drug). Zie link.
Voorbeeld (AmE) drunk driving:
– How could she get herself arrested for drunk driving? (Nancy Taylor Rosenberg, Trial by Fire, chapter 19)
– a drunk-driving charge (Elmore Leonard, City Primeval, chapter 8)
– He was arrested in California for drunk driving (…). (Elmore Leonard, The Switch, chapter 22)
Voorbeeld (AmE) DWI
– Because of his DWI, they’d send him to jail this time. Since the boy had been injured and he’d fled the scene of the accident, he could easily be facing prison in lieu of a jail sentence. (Nancy Taylor Rosenberg, Buried Evidence, chapter 5)
Voorbeeld (AmE) DUI:
– With the small-time daily case, the occasional DUI (driving under the influence), and a few divorces, it kept the wolf from her door (…) (Steve Martini, Critical Mass, chapter 1)
– They took her license again, third D.U.I. in the last year and a half. (Elmore Leonard, Mr. Paradise, chapter 10)
– She’d jump on him for driving without a license, suspended on account of the DUI (…). (Elmore Leonard, Riding the Rap, chapter 5)
Voorbeeld (AmE) DUII:
– “a DUII conviction” (uit: the rules of the road)
Voorbeeld (AmE) DUIL:
– Driving after your license was revoked on a D.U.I.L., that’s a pretty heavy charge. (Elmore Leonard, City Primeval, chapter 11)
Voorbeeld (AmE) breatholyzer:
– I want you to take a breatholyzer – (…) The aide blew into the breatholyzer and handed me his driver’s license. (Michael Crichton, Rising Sun)
54. (BrE) valeting / (AmE) detailing / (Ned) autowas- en poetsbedrijf
= autoreinigen; helemaal schoonmaken van een auto (van binnen en buiten)
Uit de volgende voorbeelden blijkt dat het wel eens onduidelijk is of het om een volledige schoonmaakbeurt gaat.
Voorbeelden (AmE) to detail = (Ned) wassen en poetsen
– Working the Yellow Pages and using my prepaid cell phone, I eventually find a detail shop that can squeeze me in at three that afternoon. “For $199 the kid on the other end promises to make my car look like a new one. Buck’s Pro-Shine is on the backside of a large assembly-line car wash that’s doing a bustling business. My car and I are assigned to a skinny country kid named Denny, and he takes his job seriously. In great detail he lays out his plan for washing and shining (…) Thirty minutes later, Denny finishes the exterior wash and starts the vacuum. (…) “Can I finish detailing now?’, he asks. (John Grisham, The Racketeer, chapter 26)
Brits reclamebord:
“Car wash & valeting: £5″
55. twee aan twee (op de fiets) = (BrE/IrE/ AusE) two abreast, in double file = (AmE) two side-by-side
Voorbeelden:
(BrE) “Riders may ride in double file.”
(AusE) “Bicycle riders are allowed to ride two abreast.”
56. voorrangsregel
voorrang = (BrE) right of way* = (AmE) priority*
voorrangsbord = (BrE/AusE) give way sign = (AmE) yield sign
voorrangsregel (AmE) right of way law
voorrang geven = (BrE/AusE) give way, give priority = (AmE/IrE) yield ((the)right of way) = (AmE) give the right of way
haaientanden (voorrangmarkering op wegdek) = yield line
Voorbeelden:
(IrE) Remember a flashing amber light at a pedestrian crossing means you must yield to pedestrians.”
(IrE) “Yield right of way sign” [= voorrangsbord]
(AusE) You must give way to vehicles in the lane you are moving into.”
(AusE) “In a built-up area a bus that has a Give Way sign displayed (…) has priority over other traffic.”
57. bekeuring / bekeuren
bekeuring = (AmE) citation, ticket
bekeuren = (AmE) cite
Voorbeeld:
(AmE) “You may be cited if you drive at speed above those limits.”
58. (BrE) bonnet / (AmE) hood = motorkap & (BrE) boot / (AmE) trunk = kofferbak
Voorbeeld (BrE) hood = linnen kap/dak = (IntE) soft top:
– Does this Jeep have a hood? (…) It’s got no hood, so I’m exposed to the elements. (Wheelers Dealers, Discovery Channel).
Voorbeelden (AmE) hood = motorkap
– It was the hood of the car. The entire hood was pulled off and was lying on the pavement. (Tom Wolfe, Bonfire of the Vanities, chapter 4)
– It revealed the pale luxury sedan, a front view, the hood up and the doors open. (John D. MacDonald, One Fearful Yellow Eye, chapter 11)
– Most of the groceries went up in the air and fell onto the hood and windshield. (John D. MacDonald, Condominium, chapter 2)
Deze varianten In het Brits- en Amerikaans- Engels zijn soms het onderwerp van ironie en spot. Een Amerikaan die de Britse varianten boot / bonnet gebruikt, wordt pretentieus gevonden. Vergelijk ook het gebruik van (BrE) fridge in plaats van refrigerator of (AmE) icebox.
Voorbeelden van de BrE en AmE termen in een Amerikaanse context:
– “[Lionel] said to Barry, “Now pop the hood.”- “The bonnet,” Barry said, “With the Rolls Silver Shadow, man, you get a bonnet. Stick got in under the hood (…). (Elmore Leonard, Stick, chapter 6)
– When they were inside the garage [ Robbie] Daniels said, “there it is”. The bale of marijuana was wrapped in a big gunnysack and stood chest-high on Walter. Daniels told him to put it into the “boot” of the Mercedes. The boot. T and A. Gaffer. Another one he used, “dailies,” referring to the videotaps. The guy loved to use words nobody knew what they meant. The guy had a lot of show-off in him (…). He brought the trunk lid down firmly (…). (Elmore Leonard, Split Images, chapter 14)
Voorbeeld (AmE) trunk = kofferbak, kofferruimte
– The skycap couldn’t get much of the luggage into the car’s sporty little trunk. (Tom Wolfe, Bonfire of the Vanities, chapter 4)
59. in de file staan, gestremd, verkeersopstopping = back up, bumpered up, stacked up, pileup
Voorbeelden (AmE):
– the traffic (..) was already bumpered up like a train wreck. (Steve Martini, Double Tap, chapter 1)
– Heavy traffic is backed up (…). (Steve Martini, The Jury, chapter 19)
– traffic was backed up (Grisham, The Partner / The Confession)
– traffic starts to pile up ( Steve Martini, The Arraignment)
– With time, Vann found the Dallas I-635 loop, and before long he was on the I-820 loop around Fort Worth, then back to Dallas, driving at exactly fifty-five, in the right-hand lane, oblivious to the traffic stacked up behind him. (John Grisham, The Brethren, chapter 11)
N.B.
a pile up = een kettingbotsing (zie note 49)
to back up = achteruit rijden (zie note 51)
60. porter / bellhop / redcap / skycap
(AmE) bellhop = (AmE) bellboy = (AmE) bellman = (IntE/BrE) hotel porter* = (Ned.) piccolo
(AmE) redcap = (IntE) railroad porter* = (BrE) railway station porter = (Ned) kruier
(AmE) skycap = (IntE/BrE) airport porter* = (Ned) kruier
(BrE) redcap = (Ned) marechaussee
Voorbeelden (AmE) bellhop / bellman / bellboy:
– Hoyt glanced out the window at the bellman (…). (Tom Wolfe, I Am Charlotte Simmons, chapter 23)
– the first thing they saw was a bellman coming right at them. (Elmore Leonard, Unknown Man #89, chapter 21)
Voorbeeld (AmE) redcap:
– There were two doormen dressed as French policemen. Or redcaps. (Elmore Leonard, Split Images, chapter 5)
Voorbeeld (AmE) skycap:
– The skycap couldn’t get much of the luggage into the car’s sporty little trunk. (Tom Wolfe, Bonfire of the Vanities, chapter 4)
61. motel
Voorbeelden (AmE) auto court / motor court / motor inn / tourist court:
– I would have to stop at auto courts or motels. (John Steinbeck, Travels with Charley)
– Each evening I found a pleasant auto court to rest in, beautiful new places that have sprung up in recent years. (John Steinbeck, Travels with Charley)
– I had three days of namelessness in a beautful motor hotel in the middle of Amarillo. (John Steinbeck, Travels with Charley)
– They got to the tourist court and were in No. 7, like a little one-room frame house that needed paint (…). (Elmore Leonard, The Hot Kid, chapter 5)
– They got to the tourist court and were in No. 7, like a little one-room frame house that needed paint (…). (Elmore Leonard, The Hot Kid, chapter 5)
62. benzine, benzinestation, benzine tanken
Voorbeelden (AmE) pump gas, etc. = benzine tanken, bijtanken, volgooien:
– “I was pumping gas, pump number four, regular unleaded (…). They parked away from the pumps, and the woman got out and went inside.” (John Grisham, The Firm, chapter 38)
– He took notes as Tony explained how he was pumping gas in front of the 7-Eleven (…). (John Grisham, The Firm, chapter 38)
– Ronnie, go get the car gassed (…) (John D. MacDoanld, April Evil, chapter 14)
– Johnny will move it to the gas docks (…) and get my tanks topped off (…). (John D. MacDonald, The Scarlet Ruse, chapter 14)
– I’d topped off the fuel and water at Flamingo. (John D. MacDonald, Bright Orange for the Shroud, chapter 6)
– I put the car in a big gas station in town, to fill it (…). (John D. MacDonald, One Fearful Yellow Eye, chapter 11)
– I filled the tank. (John D. MacDonald, A Deadly Shade of Gold, chapter 16)
– Everybody gases up their cars ahead of time. (John D. MacDonald, Condominium, chapter 34)
Voorbeelden (AmE) gas(oline), (gas) station, filling station:
– In better days it had been a full-service gas station , now it was a garage , towing service , used car lot , and U – Haul trailer rental. (John Grisham, The Street Lawyer, chapter 15)
– an Amoco station (Elmore Leonard, Stick)
– filling stations (Elmore Leonard, Up In Honey’s Room)
63. scheuren, jakkeren, plankgas geven, er met gierende banden vandoor gaan, vol gas geven
Voorbeelden (AmE) barrel, lay rubber, burn rubber, peel rubber, careen (off), bucket along, gun it (vol gas geven), floor the gas, floor it, etc.:
– he lays rubber as we race away > gaat er met gierende banden vandoor (John Grisham, The Rainmaker, chapter 21)
– Jack looped south, shortcutted, made 1184 Gretna Green burning rubber. (James Ellroy, L.A. Confidential)
– Jack peeled rubber—east on 5th, zigzags down to Western and a big bright parking lot. (James Ellroy, L.A. Confidential)
– Sharon’s car had been (…) careening off. (Steve Martini, Compelling Evidence)
– He had to careen his ship (Steve Martini, The Simeon Chamber)
– the first engine came barreling over a rise. (Steve Martini,The List)
– Cunningham came barreling through the door. (Nancy Taylor Rosenberg, Mitigating Circumstances, chapter 12)
– the car was barreling down the road (Nancy Taylor Rosenberg, Interest of Justice, chapter 23)
– he rammed the car into gear and peeled from the garage (…), bucketing along until he’d pulled into the graveled parking lot. (Scott Turow, Personal Injuries, chapter 23)
– Blowing his horn, (…) gunning it past the diesel noise of tour buses (…) (Elmore Leonard, Glitz, chapter 2)
– She hit a J-turn, and as soon as the hood of her car was pointing in the other direction she gunned it. (David Baldacci, The Innocent, chapter 75)
– He gunned the engine and drove toward the road. (David Baldacci, The Innocent, chapter 81)
– Jack ran to his car, gunned it. (James Ellroy, L.A. Confidential)
– Michelle floored it. (David Baldacci, The Sixth Man, chapter 30)
– Lalitha drove back toward Beckley at frantic speeds
64. (AmE)/ IntE) heading = koers, richting / (BrE/IntE) bearing(s) = positie, ligging, richting, koers
Voorbeelden (AmE) heading(s):
– He looked at his compass, and gave them a heading. (Steve Martini, Critical Mass, chapter 8)
– he checked the compass for headings. Once in the water he would be blind. (Steve Martini, The List, chapter 8)
Voorbeeld (IntE) bearing(s):
– I (…) got my bearings (Michael Crichton, Rising Sun)
65. taxi
(AmE) taxi stand = (BrE) taxi rank = taxi-standplaats
(AmE) gypsy cab = (BrE) minicab
Voorbeeld (AmE) taxi stand / cab stand:
– They parked at a cab stand on Bienville. (Elmore Leonard, Bandits, chapter 10)
Voorbeelden (AmE) gypsy cab:
– Pushed her suitcase down the stairs and followed with her crutches, flagged a gypsy cab on Halstead Street, and took one Greyhound bus to Minneapolis (…). (Jonathan Franzen, Freedom)
– The streets were deserted except for gypsy cabs and occasional Scary Black Youths of the kind one read about. (Jonathan Franzen, Freedom)
66. ventweg, dienstweg
(AmE) frontage raod: volgens Josh Katz, in Speaking American* is dit de meestgebruikte term, vooral in het westen en mid-westen van de VS
(AmE) service road: volgens Josh Katz, in Speaking American* is dit de term die vooral in het oosten van de VS wordt gebruikt.
(AmE) access road: volgens Josh Katz, in Speaking American* is dit de term die vooral in het oosten en zuiden (incl. Texas) van de VS wordt gebruikt.
(AmE) feeder road: : volgens Josh Katz, in Speaking American* is dit de term die vooral in Texas gebruikt.
– outer road: volgens Josh Katz, in Speaking American* wordt deze term weinig gebruikt.
(AmE) mainetnance road: deze term wordt door Josh Katz niet vermeld
Voorbeeld (AmE) maintenance road:
– “Go back to the turnout, and get onto the maintenance road.” (Michael Crichton, Jurrasic Park, Ballantine Books, p. 192)
Voorbeeld (AmE) service road:
– the dark strip of a service road (Michael Crichton, Jurrasic Park, Ballantine Books, p. 236)
67. parkeerplaats, parkeerterrein, parkeergarage
Voorbeeld (AmE) parking garage:
– ‘A garage. A parking garage?’ – ‘A garage behind a house.’ (John Grisham, The Client)
68. vliegtuigterminologie
(AmE) deplane = (AmE) debark = (BrE) disembark = (Ned) van boord gaan
(AmE) safety harness = veiligheidsgordel
(AmE) holdover = (AmE) layover = (IntE/BrE) stopover* = (Ned) tussenstop, reisonderbreking (zie ook ‘same word’ note 67)
(AmE) redeye = nachtvlucht
(AmE slang ) wings = kist, vliegtuig
Voorbeelden (AmE) layover:
– [T]he flight was not yet up on the marquee because they had a three-hour layover before the short hop to Virginia. > [De vlucht stond] nog niet op het scherm, want ze moesten drie uur wachten tot ze het korte sprongetje naar Viriginia konden maken. (David Baldacci, The Sixth Man / De Zesde Man, vertaald door Hugo Kuipers, hfdst. 40)
– Casey had spent the entire plane ride, as well as the time during their layover in Chicago, going over her closing argument notes for her trial the next morning. (Tim Green, The Letter of the Law, chapter 4)
– his most recent unscheduled layover at O’Hare” (Scott Turow, The Burden of Proof, ch. 10)
Voorbeeld (AmE) stopover:
– On a stopover in Denver, he found a bank of phones and placed the call (…) (Steve Martini, Critical Mass, chapter 28)
Voorbeeld (AmE) hold over:
– Transfer in San Juan, then to Miami, holdover for an hour and to JFK. (Steve Martini, The List, chapter 33)
– Drake’s holdover in Nova Albion” (Steve Martini, The Simeon Chamber)
Voorbeeld (AmE) deplane:
– the passenger deplaned and headed to the main terminal. (David Baldacci, The Sixth Man)
Voorbeeld (AmE) safety harness:
– David Baldacci, First Family
Voorbeeld (AmE) redeye = nachtvlucht:
– she would take the redeye from L.A. to New York (Steve Martini, The List)
Voorbeeld (AmE) wings = ‘kist’, vliegtuig:
– his private wings (David Baldacci, Deliver Us From Evil)
69. fascia
(BrE) fascia = (IntE) dashboard, instrument panel = (Ned) dashboard, instrumentenpaneel
(AmE) fascia, front fascia, rear fascia = (IntE) front panel / back panel = (Ned) bumperlijst
Zie ook: Road & Track, Illustrated Automotive Dictionary, John Dinkel
70. drive* / (AmE ook) driveway = oprit, opritlaan:
Voorbeeld synoniem gebruik van (AmE) driveway / drive:
– Turn into the drive …. No, keep going, and put it in the driveway of the next house. (John D. MacDonald, Bright Orange for the Shroud, chapter 13)
71. transport / transportation
Voorbeelden (AmE) transportation:
– It was an Italian motor scooter with fat doughnut tires (…). It was incongruous transportation for that severe, polite little man. (John D. MacDonald, A Deadly Shade of Gold, chapter 13)
– the Department of Transportation (John D. MacDonald, Condominium, chapter 43)
72. terminology from the highway code / rules of the road
bumperkleven = (AmE) tailgate
bumperklever = (AmE) tailgater
defensief rijden = (AusE) low-risk driving = (CanE) defensive driving
doorgetrokken lijn/streep = (BrE/CanE/AmE) solid line = (IrE/AusE) continuous line
file-parkeren = (CanE) parallel parking
gevaarlijk stuk weg = (AmE) safety corridor = (AusE) black length = vgl. (IntE) blackspot
gevarendriehoek = (BrE) warning triangle
gladde band = (AmE) bald tire
heuveltop = (BrE/IrE) brow (of the hill) = (AusE) crest = (CanE/IntE) hilltop
imperiaal = (IrE) car roof rack
kinderslot = (BrE) child safety door lock
nummerbordverlichting = (AmE) registration plate light, license plate light
opspattend grind = (BrE) loose chippings
praatpaal = (BrE) emergency telephone = (IrE) roadside telephone
rembekrachtiging = (AmE) power brakes
rijbaan = (BrE/IrE) carriageway = (AmE) roadway
ruiter = (IrE) = rider on horseback = (AusE) horse rider
ruiterpad = (BrE) bridleway
sleepkabel = (BrE) tow rope
sneeuwketting = (AmE) chain
sneeuwkettingen omdoen = (AmE) chain up
startkabels = (BrE) jump leads = (AmE) jumper / jumper cable / booster cable
stuurbekrachtiging= (AmE) power steering
trekhaak = (BrE) tow ball
vangrail = (AmE) guardrail
verkeersdrempel = (BrE) (road) hump = (BrE/IrE/CanE) bump = (AusE) hump*
vluchtbak/helling, grindbak = (AmE) runaway ramp = (AusE) safety ramp, arrester bed
vluchtheuvel = (IrE) traffic refuge, central refuge
winterband = (AmE) traction tire
woonerf = (BrE) home zone
Voorbeeld (AmE) jumper = jumper cable = (BrE) jump lead = (Ned) startkabel:
– I get out of the car, take my jumper and go home. (Elmore Leonard, Stick)
Geraadpleegde bronnen:
The Official Highway Code, United Kingdom, Dept. of Transport, 2016 (www.gov.uk/dvsa)
Oregon Driver Manual, 2010-2011, USA
2010-The Official Driver’s Handbook, Canada, Ontario, 1995 (www.OregonDMV.com)
RoadSense for Drivers, BC’s Safe Driving Guide, British Columbia, Canada, 2002
Road Users’ Handbook, Australia, New South Wales, 2008 (www.rta.nsw.gov.au)
Rules of the Road, Republic of Ireland, 2003
Slagen in het Verkeer, Nederland, ANWB,1995
73. BrE en AmE autojargon
Zie ook Don Goodsell’s Dictionary of Automotive Engineering , Wagenaar Hummelinck’s Autowoordenboek (Du-En / En-Du), en de Appendix in Norman Schur’s “British English A to Zed”.
De indeling in BrE en AmE autotermen is niet erg strikt: het is vaak de individuele autofabrikant die bepaalt welke term in de praktijk wordt gebruikt (de lijst in Norman Schur’s Appendix is ontleend aan de vroegere autofabrikant British Leyland). In de introductie van zijn Dictionary (2e editie, 1989) schrijft Don Goodsell: “trends in terminology are often more localized, expressing a manufacturer’s preference, or revealing the influence of an earlier local industry such as shipbuilding or railway […] engineering.” Verderop benadrukt Goodsell het internationale karakter van de Engelstalige autoterminologie: “while inevitably manufacturers follow national or company custom, the industry is international in outlook, and largely English speaking, even where English is not the first language.”
| (BrE) car jargon | (AmE) auto(motive) jargon | |
| aandrijflijn | drive line | drive train |
| accu | accumulator | (car) battery |
| achteruitrijlicht | reversing light, -lamp | backup lamp |
| achterruitverwarming | rear screen heater | backlight defogging system |
| aftapplug | drain plug, drain tap | purge cock |
| ashuis | axle casing | axle housing |
| bougie | (ook:) sparking plug | spark plug |
| bougiekabels | spark-plug leads | spark-plug wires |
| bullbar | bulbar, overrider | grill guard, bumper guard |
| bumperrozet, bumperhoorn | overrider | bumper guard |
| bus, huls, lagerschaal, voering | bush | bushing |
| carburateur | carburetter | carburetor |
| carburatie | caburation | carburetion |
| cardanas, aandrijfas | prop(ellor) shaft, (half-shaft) | drive shaft, (axle shaft) |
| carter, oliereservoir | (oil) sump | oil pan |
| chassisnummer | body-number | VIN, Vehicle Identification Number |
| cilinderbus, cilindervoering | (cylinder) lining | (cylinder) sleeve |
| dakhemelbekleding | headlining | rooflining, roofliner |
| diagonaalband | cross-ply tyre | bias ply (tire), diagonal tire |
| differentieelhuis | differential cage/carrier | differential housing/case |
| drijfstang(lager) | big-end (bearing) | connecting rod (bearing) |
| fusee-arm, stuurstangarm | steering arm | spindle arm |
| fuseedrager, fuseepen | steering stub/swivel, stub-axle carrier | steering knuckle |
| galopperen, zagen (van dieselmotor) | hunt, surge | gallop |
| (gelijkstroom)dynamo, generator | dynamo | dc generator |
| hulpas, secundaire as, nevenas, tussenas (van versnellingsbak) | layshaft | countershaft |
| interieurverlichting | dome light (bijv. Tim Green, Letter of the Law) |
roof lamp, courtesy light, dome light (bijv. Tim Green, Letter of the Law; Nancy Taylor Rosenberg, Burried Evidence) |
| klepstoter, drukplunjer | tappet | (valve) lifter |
| kopklepmotor | overhead valve engine | I-head engine |
| koppelingsplaat | clutch (centre) plate, drive plate | clutch drive, clutch disk |
| laadstroom | charging current | charge current |
| laadvloer (in bestelbusje) | bottom board | loadfloor |
| luchtfilter | air filter | air cleaner, air strainer |
| mantelmoer | locating bush | shielding nut |
| motorblok | engine block | cylinder block |
| oliekanaal | oilway | oil passage |
| oliepeilstok | dipstick | oil gage |
| ontluchtingsinrichting | compensating jet | air-bleed(ing) passage |
| ontkoppelingsvork | clutch releaser level | throwout fork |
| pingelen, detoneren, kloppen | pinking, (detonation) | knocking, pinging |
| planetaire versnellingsbak | epicyclic gearbox | planetary transmission |
| portierdrempel | door sill | rocker panel |
| radiateurhoes | radiator blind | radiator shutter |
| remschoen (oplopende …) | leading shoe | primary/forward shoe |
| ruitverwarming | defogger | defrost system |
| schakelvork | selector fork | shift fork |
| schutbord, brandschot | bulkhead, dashpanel | firewall |
| spatplaat, spatlap | mudflap | splash guard |
| spoorstang | steering-tie rod | track rod |
| stabilisator(stang) | anti-roll bar | stabilizer bar |
| startmotor | starter motor | cranking motor |
| stationair draaien | tick over | idle |
| (stroom)verdeleras | distributer shaft | timing shaft |
| stuurarm, pitman-arm | drop arm | pitman arm |
| stuurhuis | steering box | steering gear |
| stuurschakeling | (steering) column (gear) change | (steering) column (gear) shift |
| stuuruitslaghoek | angle of lock | steer(ing) angle |
| vastlopen (van automotor) | seize | freeze |
| venturi | air choke, venturi (tube) | carburetor throat |
| (vermogens)testbank, rolbank | (also:) rolling road | dynamometer*, brake tester* |
| vlotterkamer | float chamber | float bowl |
| wieldop | nave plate | hub cap |
| wieldraagarm | wishbone (vorkvormig) | A-arm, A-frame (driehoekig) |
| wielmoer | wheel nut | lug nut |
| wrijvingsschokdemper, buffer | bump stop | snubber |
| BrE train terminology | AmE train terminology | |
| baanschuiver, koevanger | pilot | cow catcher |
| bovenleiding | (also:) overhead line | catenary |
| buffer | buffer stop | bump stop, stubbing post, bumper |
| draaibaar onderstel | bogie | truck |
| draaischijf (van spoorlijn) | transfer table | traverser |
| dubbeldekkertrein | double-deck | bi-level |
| (dwars)helling, verkanting | superelevation | cant |
| koppelen (van treinstellen) | couple | add |
| ontkoppelen (van treinstellen) | uncouple | cut |
| rangeerspoor, wisselspoor | siding | loop |
| rangeerterrein |
marshalling yard, shunting yard |
railroad yard, railroad switchyard (voorbeeld: Elmore Leonard, Switch) |
| remise | maintenance facility, shed | depot, barn |
| remmen | set the brakes | apply the brakes |
| (vgl. ‘vrijmaken’ van remmen) | (cf. release the brakes) | (cf. bail the brakes) |
| sein(huis) wachter | towerman | signalman |
| stroomrail, contactrail | power rail | conductor rail |
| wisselwachter | (railroad) switchman (voorbeeld: patricia Cornwell, Cruel and Unusual) |
| Ned. | BrE | AmE |
| aanrijding | fender bender, bumper thumper | |
| achterruitlampje | (back-window brake light), Liddy light, back light, backlite | |
| auto |
wheels |
|
| autobanden | (tires), boots, skins, hides, rubber | |
| autokerkhof, autosloperij | boneyard, junkyard | |
| benzineslurper, energieverslinder | gas guzzler, (cf. “working for Exxon”), energy hogs (Scott Turow, Reversible Errors) | |
| bumperklever | bumper tag | |
| cabriolet | (convertible), rag top, rag job, strawhat | |
| carburateur | pot, jug | |
| carpoolstrook | HOV lane, high occupancy vehicle lane, diamond lanes, carpool lanes | |
| chauffeur | (ook:) wheelman (bijv. in David Baldacci, Camel Club) | |
| claxonneren, op de claxon drukken, toeteren | press down on the horn (Elmore Leonard, Be Cool, chapter 18), blowing his horn (“I heard the horn blowing on the car”, (Michael Crichton, A Case of Need) , horns went off (Elmore Leonard, Glitz, chapter 3), honk the horn (David Baldacci, The Innocent) |
|
| deuk | (dent), dimple | |
| ertussenuit knijpen, er van tussen gaan | nick off, nip off | |
| geribbelde streep, ± attentiebelijning | rumble strips | |
| handrem | (emergency brake), emerjensen | |
| hectometerpaaltje, kilometerpaaltje | yardstick, mile marker | |
| inbraakalarm | (theft alarm), yell bell | |
| kettingbotsing | pile up (Grisham The Litigators) | |
| kofferbak | (trunk), turtle shell | |
| koopjesjager (van auto’s) | popcorneater, tire-kicker, jack, leg-pisser | |
| korte(re) weg, binnenweg |
shortcut* | (ook:) cutoff (voorbeeld: “He pushed south along 101 toward the cutoff to the coast” (Steve Martini, The Simeon Chamber) |
| kuieren | mosey | |
| ‘m smeren, het hazepad nemen | beetle off | hightail |
| nachtvlucht | the red-eye (“she would take the red-eye from L.A. to New York”, Steve Martini, The List) |
|
| op sleeptouw | (in tow), on the hook | |
| opblazen van de motor | (to blow the engine), to puke, to grenade, to blow lunch | |
| opgevoerd | souped (up), hopped up, stroked Voorbeelden: “its engine sounds souped, not like some junker”(Steve Martini, The Attorney); “that ‘Vette is souped” (Taylor Rosenberg, Interest of Justice, ch. 23) |
|
| persoonlijk nummerbord | vanity plate | |
| rammelkast, roestbak, oude brik | (old) banger*, crock*, granny waggon | clunker, beater, banger*, cement mixer, crate, death trap, iron, a dog, rust bucket, tired iron, tired rat, hoopty/hoopties (David Baldacci, True Blue), junker, bomb, jalopy, (old) heap (“I spotted my heap at the other end of the garage“, Stephen Frey, The Day Trader, ch. 5, “Why don’t you get rid of that junk heap you’re driving“, Tom Wolfe, The Right Stuff, ch. 7), lemon, (old) wreck (Stephen Frey, The Day Trader), |
| ramptoerist | rubbernecker | |
| ramptoerist, … | accident tout | rubbernecker, ambulance chaser |
| remmen | (brakes), anchors, binders | |
| scheuren, jakkeren, plankgas geven, er met gierende banden vandoor gaan | be tonning it, belt along, cane it | (to speed), to barrel (along), careen off, to gobble, burn rubber, lay rubber, peel rubber, pedal on the metal, highball, to bucket, gun it, floor it |
| showmodel auto | demo, brass hat, executive | |
| sleepauto | tow truck, wrecker (Grisham, Gray Mountain) | |
| snelheidscontrole | (speed trap), flypaper | |
| tussenstop (i.g.v. indirecte vliegverbinding) | holdover (“Drake’s holdover in Nova Albion”, Steve Martini, The Simeon Chamber), layover (“his most recent unscheduled layover at O’Hare”, Scott Turow, The Burden of Proof, ch. 10) |
|
| valhelm | (crash helmet), gourd guard, brain bucket | |
| vangrail | guardrail | |
| verhuisauto | (moving van), bedbugger | |
| vliegtuig, kist |
wings |
|
| wandelaar | rambler | |
| wegpiraat | crown stroller | (road hog), lead foot, cowboy |
| zondagsrijder | balloon foot | |
| zwerven, landlopen | doss | |
| zwerver | tramp, wofter, wofta | hobo, bum, transient |
76. Brits- en Amerikaans-Engelse automobieltermen (zie ook begin van deze pagina)
clutch release bearing, withdrawal bearing* (AmE: throwout bearing, Ned: druklager van koppeling)
twin overhead camshaft engine (AmE: dual overhead camshaft engine, Ned: motor met twee bovenliggende nokkenassen)
overhead inlet, side exhaust (AmE: F-head engine, Ned: motor met een hangende en een staande klep per cilinder)
double-declutch (AmE: double-clutch, Ned: met tussengas terugschakelen. Voorbeeld: she double-clutch, popped a wheelie > David Baldacci, True Blue)
platform lorry (AmE: flatbed truck, Ned. vrachtauto met platte laadvloer)
bonneted , normal control (AmE: cab behind engine, behind-engine, conventional, Ned: cabine met torpedofront)
forward control, front-control cab (AmE: COB, cab-over-engine, Ned: frontstuurcabine)
gross-axle weight* (AmE also: gross axle weight rating, Ned: maximaal toelaatbare asbelasting)
slotted piston = spleetzuiger, zuiger met gespleten zuigermantel (vgl. AmE: split skirt piston = zuiger met zaagsneden in zuigerwand)
rigid lorry (AmE straight truck, Ned: ongelede vrachtauto)
side valve engine (AmE: L-head engine, Ned: kopklepmotor met in- en uitlaatkleppen aan dezelfde kant)
tail-lift (AmE: lift gate, Ned: achterklep van vrachtauto, achterschot van laadbak)
indirect injection engine (AmE: precombustion engine, Ned: indirect ingespoten dieselmotor)
remould (AmE: retread, Ned: van nieuw loopvlak voorzien)
dickie seat (AmE: rumble seat, jump seat, Ned: achterbank van twee-persoonsauto, Voorbeeld m.b.t. een klein vliegtuigje: “His passenger is in a kind of jump seat behind him, sitting higher, the propeller pushing from behind”, Steve Martini, The Arraignment)
side valve (AmE: L-head, T-head)
transfer box (AmE: transfer case, Ned. tussendifferentieel, krachtoverbrengingsbak)
unitary construction (AmE: unitized construction, Ned: zelfdragende carrosserie)
dry-liner (AmE: dry sleeve, Ned: droge cilindervoering)
wet liner (AmE: wet sleeve, Ned: natte cilindervoering)
large engine (AmE: big-block engine, Ned: motor met relatief grote cilinderinhoud)
small-capacity engine (AmE: small-block engine, motor met relatief kleine cilinderinhoud)
negative polarity (AmE: negative terminal grounded, Ned: min aan massa)
wheelspin (AmE: wheelslip, Ned: wielspin, doorslippen van aangedreven wielen)
barrel tappet* (AmE also: barrel valve lifter)
Belgian pavé (AmE: Belgian block)
brewer’s dray (AmE: bottler’s body)
horse-box (AmE: horse-van body)
box-van (AmE: panel body)
estate car (formerly also: brake, shooting-brake; AmE: station wagon)
crazing (AmE: checking)
soup up, tweak (AmE slang: hop up)
additional direction indicator lamp (AmE: relay lamp)
ridging (AmE: nibbling)
rocker box (AmE: rocker arm cover)
Scotsman’s sixth (AmE: Mexican overdrive; Ned: overtoeren maken bijv. vanaf een berg)
car-derived van (AmE: sedan delivery body)
towing jaws, towing fork (AmE: trailer hitch)
trailing shoe (AmE: secondary shoe)trailer swing (AmE: trailer sway)
The above information is under constant review. For comments, please contact: info@vertaalbureaus